Quản lý thuế thương mại điện tử

Tại thời điểm hiện nay, Việt Nam có 139 đơn vị chủ sở hữu sàn giao dịch TMĐT; trong đó có 41 sàn TMĐT bán hàng, 98 sàn TMĐT cung cấp dịch vụ và 3 công ty đối tác của các nhà cung cấp nước ngoài; với số lượng khách hàng trung bình truy cập các sàn khoảng 3,5 triệu lượt khách/ngày.

Cuối tháng 3/2022, Tổng cục Thuế đưa vào vận hành hệ thống cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài đang có hoạt động kinh doanh trên môi trường mạng tại Việt Nam. Sự kiện này cũng đánh dấu Việt Nam trở thành 1 trong 4 quốc gia tiên phong ở khu vực Đông Nam Á thành công trong việc khẳng định chủ quyền quản lý thuế đối với doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh TMĐT, kinh doanh dựa trên nền tảng số.

Sau 6 tháng triển khai hệ thống nói trên, đến nay đã có 36 nhà cung cấp dịch vụ nước ngoài đăng ký kê khai và nộp thuế trên cổng thông tin. Trong số này, có cả 6 doanh nghiệp nước ngoài (Meta, Google, Microsoft, TikTok, Netflix và Apple) - đang nắm giữ 90% thị phần doanh thu dịch vụ TMĐT xuyên biên giới tại Việt Nam, thực hiện đăng ký thuế, khai thuế và nộp thuế tại Việt Nam. Tính đến hết tháng 9, số tiền cơ quan thuế thu được từ dịch vụ TMĐT xuyên biên giới đạt gần 1.000 tỷ đồng.

Nhưng theo nhiều chuyên gia, số tiền thuế thu được còn quá khiêm tốn. Bởi với quy mô 90% người dùng internet tại Việt Nam tham gia mua sắm trực tuyến; chỉ tính riêng doanh thu từ TMĐT năm 2021 ước đạt 13,7 tỷ USD và chiếm 6,5% tổng doanh thu bán lẻ cả nước. Nhiều ý kiến cho rằng, quản lý thuế TMĐT hiện nay vẫn chưa theo kịp tốc độ phát triển của kinh tế số.

Chính sự phát triển nhanh chóng, bùng nổ cùng nhiều hình thức TMĐT mới trong thời gian qua đã đặt ra những thách thức mới, không nhỏ đối với các cơ quan quản lý nhà nước, trong đó có cơ quan thuế.

Cụ thể là những khó khăn trong quản lý đầy đủ các nguồn thu, đối tượng nộp thuế và căn cứ tính thuế. Trong nền kinh tế số rất khó phân biệt một số loại thu nhập, đặc biệt là bản quyền, phí dịch vụ và lợi nhuận kinh doanh; khó kiểm soát giao dịch kinh doanh để quản lý đối tượng thu thuế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT. Bởi, một đối tượng có thể có nhiều gian hàng trên 1 sàn giao dịch TMĐT, và cùng lúc trên nhiều sàn giao dịch TMĐT, nhiều trang mạng xã hội. Ngoài ra, việc kiểm soát dòng tiền cũng không dễ dàng khi mà hệ thống thanh toán theo hình thức trả tiền mặt khi giao hàng được áp dụng phổ biến hơn các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt.

Trước thách thức đó, Tổng cục Thuế cho biết đã triển khai nhiều giải pháp đẩy mạnh quản lý thuế TMĐT như: Tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, đặc biệt hướng dẫn nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, kê khai, nộp thuế trên cổng thông tin điện tử; phân bổ quyền đánh thuế đối với thu nhập từ kinh tếsố; quy định trách nhiệm của chủ sở hữu sàn TMĐT trong việc khai thuế, nộp thuế thay cho người bán hàng hóa, dịch vụ thông qua sàn…

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu thuế đối với hoạt động TMĐT, kinh doanh trên nền tảng số, Tổchức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đã khuyến nghị Việt Nam thu thuế giá trị gia tăng tại nguồn đối với các hoạt động TMĐT. Tuy nhiên, để thực hiện được giải pháp này, Việt Nam cần củng cố rất nhiều về căn cứ pháp lý. Cụ thể, phải sửa đổi các văn bản pháp luật có liên quan đến Luật Quản lý thuế cho phù hợp với các hoạt động TMĐT đang diễn ra trên thực tế.

Hy vọng, với nỗ lực của Chính phủ và các cơ quan chức năng, những “lỗ hổng” trong công tác quản lý thuếTMĐT hiện nay sẽ sớm được khắc phục, đem lại nguồn thu đáng kể cho ngân sách nhà nước.