Có thể khẳng định, Việt Nam tiếp tục thể hiện sức mạnh mẽ khi các thương vụ mua bán và sáp nhập M&A vẫn diễn ra và có sự ổn định trong khi bối cảnh khu vực Đông Nam Á trầm lắng.
Thị trường đang chứng kiến sự sôi động trở lại của các thương vụ M&A. Ảnh minh hoạ
Qua theo dõi diễn biến của “miếng bánh” trong năm 2025, thị trường M&A tại Đông Nam Á nhìn chung vẫn ảm đạm, do áp lực từ tình hình khó khăn chung của thị trường tài chính, khác biệt về định giá kỳ vọng, cũng như các rủi ro đến từ bất ổn địa chính trị và pháp lý đã kìm hãm tâm lý của nhà đầu tư. Trong khi đó, thị trường Việt Nam vẫn duy trì ổn định nhờ vào những thương vụ quy mô lớn và được chọn lọc kỹ càng, cùng với sự tham gia của nhà đầu tư chiến lược trong khu vực.
Chỉ trong 10 tháng đầu năm 2025 (10T2025), tổng giá trị giao dịch công bố đạt 2,3 tỷ USD và số lượng thương vụ giảm còn 218, tiếp tục xu hướng giảm dần kể từ năm 2021. Từ đây cho thấy nhà đầu tư có xu hướng thận trọng hơn trong việc đánh giá rủi ro và thẩm định giao dịch, cũng như đưa ra mức định giá khắt khe hơn, nhất là đối với các ngành có áp lực về biên lợi nhuận hoặc nhu cầu tăng chậm trong ngắn hạn.
Theo tìm hiểu của Hiệp hội Nghiên cứu, Tư vấn về Chính sách, pháp luật cho hoạt động đầu tư tại Việt Nam (AVRCIPL) và Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) cho thấy, giá trị giao dịch năm 2025 chủ yếu đến từ các thương vụ lớn với tổng giá trị khoảng 1 tỷ USD, gồm: Birch thâu tóm Bất động sản Phương Đông (365 triệu USD), thương vụ tái cấu trúc trị giá 277 triệu USD của Hyosung, AEON thâu tóm CT MTV Tài Chính Bưu Điện (PTF) (162 triệu USD), và Ares Management đầu tư vào Tập đoàn Medlatec (150 triệu USD). Điển hình, các thương vụ này đều do nhà đầu tư trong khu vực và nước ngoài dẫn dắt, cho thấy sức hút bền vững của các tài sản chất lượng và mang tính chiến lược. Như vậy, sau mức bình quân thương vụ cao hiếm gặp 50,7 triệu USD năm 2024, quy mô giao dịch trung bình đã giảm về 29,4 triệu USD trong 10T2025, phản ánh sự trở lại của mặt bằng giao dịch quen thuộc hơn và hoạt động sôi nổi ở phân khúc thị trường trung cấp.
Trong bối cảnh lãi suất cao và tín dụng toàn cầu thắt chặt, các thương vụ có xu hướng thẩm định kỹ hơn, thời gian kéo dài hơn và định giá thận trọng hơn. Thế nhưng, đây lại mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam có nền tảng tốt nhưng gặp áp lực dòng tiền. Vì vậy, thị trường bắt đầu xuất hiện nhiều thương vụ tái cấu trúc, buy-out và chuyển nhượng chiến lược.
Có thể thấy, hoạt động giao dịch M&A phân bổ đồng đều hơn giữa các ngành chính, trong đó Bất động sản được đẩy mạnh nhờ tình hình thanh khoản cải thiện, Y tế được thúc đẩy bởi tình trạng thiếu hụt năng lực mang tính hệ thống, còn Vật liệu và Công nghiệp được hưởng lợi từ xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng. Tuy nhiên ở chiều ngược lại, ngành tiêu dùng vẫn trầm lắng trước áp lực cạnh tranh, biến động về thuế quan và việc siết chặt tuân thủ thuế.
Đồng thời, các nhà đầu tư Việt Nam tiếp tục dẫn đầu thị trường M&A và chiếm hơn 30% tổng giá trị giao dịch công bố trong 10T2025. Cạnh đó, vị thế giữa nhà đầu tư nước ngoài và trong nước đang dần được thu hẹp, khi nhà đầu tư đến từ Singapore, Nhật Bản, Hoa Kỳ và Hàn Quốc lần lượt chiếm 27%, 9%, 7% và 5% tổng giá trị giao dịch. Như vậy, dù vốn nội vẫn là trụ cột của thị trường, các nhà đầu tư khu vực đang hoạt động sôi nổi hơn trong những thương vụ quy mô lớn và có tính chọn lọc.
Cùng với đó, ở giai đoạn 2025-2026 sẽ mở ra một chu kỳ tăng trưởng mới, nhất là khi nhiều doanh nghiệp nội bắt đầu chủ động “mở cửa” cho nhà đầu tư chiến lược nhằm tái cơ cấu và mở rộng quy mô. Cụ thể, nhà đầu tư từ Singapore và Hoa Kỳ có xu hướng tập trung vào bất động sản, y tế và các nhóm ngành tạo dòng tiền ổn định, phản ánh ưu tiên đối với những mô hình kinh doanh có khả năng mở rộng, gắn với tài sản và sở hữu nền tảng cơ bản vững chắc. Ngoài ra, nhà đầu tư Nhật Bản và Hàn Quốc lại chú trọng hơn vào các ngành công nghiệp, sản xuất và vật liệu, nhằm tận dụng vị thế sẵn có trong chuỗi cung ứng lâu năm tại Việt Nam. Nhìn chung, những tiêu chí cho việc lựa chọn lĩnh vực đầu tư đang trở nên khắt khe hơn, và dòng vốn tập trung vào những nhóm ngành có tính minh bạch, ổn định và tiềm năng phát triển rõ ràng.
Đáng chú ý, Singapore, Hoa Kỳ và Hàn Quốc vẫn tiếp tục nằm trong nhóm năm nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất thị trường M&A Việt Nam trong 10T2025, trong đó Singapore vẫn giữ vững vị thế là nhà đầu tư lớn thứ hai về giá trị giao dịch. Đây cùng là sự minh chứng cho niềm tin bền vững của nhà đầu tư trong khu vực đối với triển vọng tăng trưởng trung và dài hạn của Việt Nam.
Hiện nay, các nhà đầu tư chiến lược từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Thái Lan đều điều chỉnh cách tiếp cận theo hướng thận trọng nhưng dài hạn hơn. Cấu trúc chung, họ không còn tìm kiếm các thương vụ “đánh nhanh”, mà tập trung vào những giao dịch có khả năng tạo giá trị vận hành thực.
Có 04 nhóm các nhà đầu tư điển hình như: Nhà đầu tư Nhật Bản và Singapore ưu tiên mô hình “platform deal” – mua doanh nghiệp lõi có nền tảng tốt để tiếp tục mở rộng bằng các thương vụ bolt-on. Cách làm này giúp giảm rủi ro định giá và kiểm soát chất lượng tăng trưởng…Nhà đầu tư Hàn Quốc tập trung vào các ngành có dòng tiền ổn định như y tế, logistics, tiêu dùng và năng lượng. Họthường yêu cầu quyền kiểm soát hoặc tối thiểu quyền phủ quyết ở các quyết định trọng yếu nhằm đảm bảo chuẩn quản trịquốc tế. Nhà đầu tư Thái Lan theo đuổi chiến lược “consolidation” – mua lại doanh nghiệp nội trong lĩnh vực bán lẻ, FMCG, thực phẩm để mở rộng nhanh thị phần. Họ sẵn sàng trả premium nếu doanh nghiệp có thương hiệu mạnh hoặc hệ thống phân phối rộng.
Song song đó, điểm chung các nhà đầu tư họ thẩm định sâu hơn, đòi hỏi mức độ minh bạch dữ liệu cao hơn và ưu tiên các doanh nghiệp Việt Nam đã chuẩn hóa quản trị. Đây là tín hiệu tích cực, góp phần nâng chuẩn chuyên nghiệp cho thị trường M&A Việt Nam.
Đặc biệt, có 03 điểm các nhà đầu tư trong nước ngày càng đóng vai trò lớn, dẫn dắt xu hướng:Doanh nghiệp Việt đã coi M&A như công cụ chiến lược để mở rộng nhanh thị phần, tiếp cận công nghệ và tăng năng lực cạnh tranh. Nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn đang hình thành mô hình “tập đoàn” thông qua M&A thay vì tăng trưởng hữu cơ, tạo nên lực lượng bên mua nội địa ngày càng mạnh. Áp lực tái cấu trúc tài chính trong bối cảnh biến động khiến nhiều doanh nghiệp buộc phải tìm đối tác chiến lược, bán một phần cổ phần hoặc sáp nhập để nâng cao sức khỏe tài chính. Một thế hệ doanh nhân mới với tư duy mở, quản trị minh bạch và sẵn sàng chia sẻ quyền điều hành đã giúp các thương vụ M&A diễn ra suôn sẻ, chuyên nghiệp và theo chuẩn mực quốc tế hơn.
Nhìn chung, M&A đang trở thành động lực quan trọng giúp doanh nghiệp Việt nâng cấp quy mô, tối ưu vận hành và nâng cao sức cạnh tranh trong giai đoạn mới. Bên cạnh các lĩnh vực M&A truyền thống như bán lẻ, bất động sản hay FMCG, ba nhóm ngành mới được dự báo sẽ trở thành điểm sáng trong thời gian tới.
Đối với Y tế – chăm sóc sức khỏe, bao gồm thiết bị y tế, dược phẩm và hệ thống phòng khám. Ngành này có nhu cầu tăng mạnh bởi sau Covid-19 và luôn nằm trong tầm ngắm của cả nhà đầu tư chiến lược lẫn quỹ PE. Ví dụ, thương vụ M&A của Ares Management Corporation đầu tư 150 triệu USD để mua 30% cổ phần tại Công ty CP TM & DV Medlatec Group – một trong những hệ thống chăm sóc sức khỏe tư nhân lớn nhất Việt Nam.
Đối với công nghệ và dữ liệu, các doanh nghiệp trong mảng AI ứng dụng, fintech, logistics-tech và edtech. Nhà đầu tưđang tìm kiếm những mô hình có khả năng mở rộng nhanh và sở hữu lợi thế công nghệ rõ rệt.
Đối với năng lượng tái tạo và hạ tầng xanh, gồm điện mặt trời, điện gió, xử lý – tái chế rác thải và các dự án carbon. Đây là nhóm ngành gắn với mục tiêu chuyển đổi năng lượng và tiêu chuẩn ESG, nên tiếp tục thu hút sự quan tâm lớn từ nhà đầu tư quốc tế.
Tổng thể, của ba nhóm ngành này được kỳ vọng sẽ tạo ra nhiều thương vụ nổi bật trong giai đoạn 2025–2027, khi doanh nghiệp Việt đẩy mạnh chuyển đổi số và tái cấu trúc mô hình tăng trưởng.
Trong khi đó, FTSE Russell nâng hạng thị trường, kết hợp với sự sôi động của các thương vụ IPO, mang lại hai lợi ích lớn cho thị trường M&A Việt Nam: Nâng hạng giúp Việt Nam thu hút dòng vốn lớn hơn từ các quỹ đầu tư tổ chức, đặc biệt là quỹ ETF và quỹ dài hạn vốn trước đây bị giới hạn bởi tiêu chuẩn “thị trường cận biên”. Khi dòng vốn gián tiếp tăng mạnh, thanh khoản và định giá doanh nghiệp được cải thiện, giúp nhiều doanh nghiệp trở thành mục tiêu hấp dẫn hơn cho M&A. Làn sóng IPO thúc đẩy doanh nghiệp Việt chuẩn hóa quản trị, minh bạch tài chính và nâng cấp hệ thống vận hành. Muốn lên sàn, doanh nghiệp buộc phải đáp ứng chuẩn mực công bố thông tin và quản trị rủi ro – những yếu tố mà nhà đầu tư M&A, nhất là nhà đầu tư chiến lược nước ngoài, đánh giá rất cao.
Mặt khác, hiện có ba nhóm chính sách lớn trong thời gian tới sẽ tác động trực tiếp đến thị trường M&A Việt Nam, như: Các quy định liên quan đến Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi có hiệu lực từ2025. Những thay đổi về quyền sử dụng đất, thủ tục chuyển nhượng dự án và minh bạch hồ sơ pháp lý sẽ rút ngắn thời gian giao dịch và giảm rủi ro pháp lý cho M&A bất động sản. Các chính sách liên quan đến chuyển đổi năng lượng và tiêu chuẩn ESG. Quy định về điện gió, điện mặt trời, cơchế DPPA, tín chỉ carbon và thị trường carbon nội địa sẽ mở ra cơ hội M&A lớn trong năng lượng tái tạo và hạ tầng xanh. Xu hướng chuẩn hóa quản trị theo thông lệ quốc tế, bao gồm lộ trình áp dụng IFRS, siết chặt công bố thông tin và quản lý giao dịch liên kết. Khi doanh nghiệp minh bạch hơn, quá trình thẩm định và định giá trở nên chính xác hơn, giúp các thương vụ M&A diễn ra thuận lợi. Vì lẻ đó, chính sách mới đang hướng đến minh bạch, chuẩn hóa và giảm rủi ro, tạo nền tảng tốt hơn cho thị trường M&A trong giai đoạn 2025-2027.
Qua đó, với những thay đổi tích cực về chính sách, đặc biệt là các dự thảo sửa đổi nhiều luật liên quan đến đầu tư đang được Quốc hội khóa XV bàn thảo và thông qua trong tháng 11/2024 sẽ tác động tích cực đến việc đầu tư. Tuy nhiên, khuyến nghị nhiều chính sách nhà đầu tư cần nhiều thời gian để đánh giá kỹ tác động đến thương vụ M&A trong tương lai. Điều này, có thể dẫn tới nhiều thương vụ bị chậm lại.
Hiện này, có ba nhóm giải pháp quan trọng giúp nâng sức hấp dẫn của thị trường M&A Việt Nam: Không ngừng nâng cao tính minh bạch của doanh nghiệp. Việc áp dụng IFRS, cải thiện quản trị rủi ro và công bố thông tin đầy đủsẽ tạo niềm tin cho nhà đầu tư, đặc biệt là các quỹ quốc tế. Cần đơn giản hóa và thống nhất thủ tục pháp lý liên quan đến chuyển nhượng dự án và ngành nghề có điều kiện. Khi giao dịch được hoàn tất nhanh, rõ ràng về pháp lý, chi phí M&A giảm và tính cạnh tranh tăng. Tiếp tục phát triển thị trường vốn sâu hơn. Khi doanh nghiệp có nhiều lựa chọn huy động vốn (IPO, trái phiếu chuẩn hóa, quỹ PE nội), họ sẽ chủ động hơn trong chiến lược M&A, thay vì chỉ bán khi gặp khó khăn. Điều này giúp thị trường xuất hiện nhiều thương vụ “tốt”, không chỉ các thương vụ distress.
Việt Nam là một thị trường có nhiều triển vọng phát triển nên cũng là điều kiện để thu hút được nguồn vốn từ các nhà đầu tư ngoại. Điều quan trọng là các chính sách của Chính phủ được đưa ra, nhất là gần đây khi Nghị quyết 68 được ban hành tạo động lực tích cực cho khu vực tư nhân trong nước phát triển, từ đó đẩy mạnh việc thu hút dòng vốn nước ngoài để có thêm điều kiện mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Tin rằng, trong bối cảnh khung pháp lý minh bạch hơn, thanh khoản cải thiện và nhiều thương vụ lớn đang chờ hoàn tất, Việt Nam tiếp tục được định vị là một trong những thị trường M&A hấp dẫn nhất Đông Nam Á – với nền tảng vững chắc, lộ trình kiến tạo giá trị rõ ràng, và nhiều cơ hội đầu tư dài hạn trong và ngoài nước…
Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Hiệp hội AVRCIPL Hồ Minh Sơn – Viện trưởng Viện IMRIC
