Có thể thấy, việc trợ giúp pháp lý là một chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước dành cho những người không có khả năng sử dụng dịch vụ pháp lý có thu phí, theo đó người nghèo, người yếu thế trong xã hội được sử dụng dịch vụ pháp lý miễn phí khi có vướng mắc, tranh chấp pháp luật.
Trong quá trình hoạt động của Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) thường xuyên phối hợp Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật&Kinh tế hội nhập (IRLIE); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam luôn xem công tác trợ giúp pháp lý góp phần giúp người dân giảm nghèo về pháp luật, do đó, Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2006 và Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2017 đều xác định người nghèo là nhóm đối tượng ưu tiên đầu tiên trong các nhóm đối tượng được trợ giúp pháp lý…
Cụ thể, vào sáng ngày 10/10/2025, tại số 414, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Tân Thuận, TP.HCM. Viện IMRIC phối hợp Viện IRLIE; TC DN&TTVN giao Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) và Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) tổ chức buổi tham vấn, phổ biến giáo dục pháp luật miễn phí bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến. Đồng thời, truyền tải nội dung trên các trang tin điện tử, mạng xã hội, tạp chí in như: www.huongnghiepthitruong.vn (Viện IMRIC); www.chinhsachphapluat.vn (Viện IRLIE); www.tuvanphapluatvietnam.vn (Trung tâm TVPLMS); www.thamvanphapluat.vn (Trung tâm TTLCC); www.nghiencuupldautu.vn và www.phattrienspcongnghe.vn (Hiệp hội Nghiên cứu, Tư vấn về Chính sách, pháp luật cho hoạt động đầu tư tại Việt Nam “AVRCIPL”); www.bestlife.net.vn; www.doanhnghiepnongnghiep.vn (liên kết Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam); www.vanhoacongdong.vn (Hiệp hội Phát triển Văn hoá cộng đồng Việt Nam)…
Như vậy, với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các Bộ, ngành, địa phương, Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn và Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm về công tác trợ giúp pháp lý cho người nghèo, người yếu thế được triển khai đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc và được thực hiện thường xuyên, trong đó chú trọng các hoạt động hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo, người yếu thế như: thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý; truyền thông về trợ giúp pháp lý ở cơ sở; nâng cao năng lực đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý, đội ngũ người tham gia trợ giúp pháp lý…
Cùng với đó, các hoạt động trợ giúp pháp lý được Viện IMRIC; Viện IRLIE; TC DN&TTVN và Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn; Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm tuyên truyền về các vụ việc trợ giúp pháp lý, với mong muốn ngày càng được nâng cao, nhiều vụ việc thành công, hiệu quả như người được trợ giúp pháp lý được tuyên không có tội hoặc được tuyên mức án nhẹ hơn hoặc chuyển tội danh hay thay đổi khung hình phạt thấp hơn so với mức đề nghị trong cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân…Đặc biệt, trong suốt thời gian qua trợ giúp pháp lý đã thể hiện rất tốt vai trò của mình trong việc đảm bảo việc xét xử vụ việc khách quan, đúng người, đúng tội, tránh được oan sai cho người dân cũng như đã thực hiện thành công chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước dành cho người nghèo, các đối tượng yếu thế trong xã hội. Trợ giúp pháp lý đã giúp người dân sử dụng pháp luật khi có tranh chấp, vướng mắc, giúp người dân “giảm nghèo về pháp luật”, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, người dân yên tâm lao động để giảm nghèo về kinh tế…
Tại buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật miễn phí lần này, các luật gia, luật sư, tư vấn viên pháp luật đã phân tích tình huống pháp lý liên quan nữ tài xế ô tô 7 chỗ tông tử vong chủ tịch xã – Để trâu bò thả rông húc chết người cụ thể như sau:
Thứ nhất: Tình huống pháp lý liên quan nữ tài xế ô tô 7 chỗ tông tử vong chủ tịch xã
Qua theo dõi báo chí đưa tin, ngày 4/10 vừa qua, UBND xã Dray Bhăng đã có báo cáo nhanh về vụ việc ông Lê Phước Toàn – Chủ tịch UBND xã – tử vong trong khi đang làm nhiệm vụ phân luồng giao thông trên Quốc lộ 27. Cụ thể, khoảng 21h25 ngày 3/10, tại Km16+650 Quốc lộ 27 (đoạn qua thôn 4, xã Dray Bhăng) xảy ra mưa lớn gây ngập cục bộ, tiềm ẩn nguy hiểm cho người đi đường. Tổ công tác xã ra hiện trường để phân luồng, cảnh báo. Trong lúc làm nhiệm vụ, ông Toàn bị ô tô 7 chỗ mang BKS 47A-461.73, do bà Lê Thị Cẩm Chi (SN 1992, trú xã Ea Ktur, Đắk Lắk) điều khiển, lao thẳng vào. Vụ va chạm khiến ông Toàn bị thương nặng và tử vong sau đó.
Sau khi gây tai nạn, bà Chi rời khỏi hiện trường. Sau đó vào sáng 4/10, nữ tài xế này mới đến cơ quan công an trình diện. Tại cơ quan công an, bà Chi khai có sử dụng rượu bia. Khi công an kiểm tra nồng độ cồn và chất ma túy, nữ tài xế này không vi phạm.
Thành viên CLB Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật nêu câu hỏi: Người gây tai nạn sẽ phải đối diện mức xử lý nào theo quy định pháp luật?
Được biết, cơ quan điều tra sẽ làm rõ nữ tài xế có sử dụng rượu bia, ma túy hay không đồng thời xác định nguyên nhân mất lái. Tại cơ quan công an, bà Lê Thị Cẩm Chi khai có uống rượu bia. Thếnhưng, kết quả kiểm tra sau đó không phát hiện nồng độ cồn hay ma túy. Đây có thể do bà Chi rời khỏi hiện trường và đến hôm sau mới trình diện, nên lúc kiểm tra, nồng độ cồn trong khí thở đã hết.
Cùng với đó, lời khai không phải là căn cứ duy nhất để buộc tội, mà phải phù hợp với chứng cứ khác. Do vậy, dù nữ tài xế thừa nhận đã uống rượu bia nhưng không có kết quả xét nghiệm sẽ không đủ cơ sở xử lý hành vi vi phạm nồng độ cồn.
Có thể hiểu, pháp luật quy định nếu gây tai nạn giao thông nghiêm trọng, người vi phạm bị xử lý theo khoản 1, Điều 260 Bộ luật Hình sự với mức phạt từ 1 đến 5 năm tù. Nếu có nồng độ cồn, khung hình phạt tăng nặng theo Khoản 2, Điều 260 Bộ luật Hình sự, từ 3 đến 10 năm tù. Việc xác định nồng độ cồn phải dựa trên kết quả xét nghiệm máu, khí thở của cơ quan chức năng.
Bên cạnh trách nhiệm hình sự, nữ tài xế còn phải bồi thường toàn bộ thiệt hại cho thân nhân nạn nhân, gồm chi phí cứu chữa, mai táng, công chăm sóc và khoản bù đắp tổn thất tinh thần…
Thư hai: Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi để trâu bò thả rông húc chết người
Qua theo dõi báo chí đưa tin, tại Thanh Hóa vừa qua đã xảy ra vụ việc thương tâm do gia súc, gia cầm thả rông. Vào hồi 17 giờ ngày 23/8, bé B.Tr (4 tuổi, trú tại xã Nga My, tỉnh Nghệ An) đang vui chơi ở khu vực gần nhà thì bị một con trâu hàng xóm húc trọng thương. Người thân đã nhanh chóng đưa bé gái đi cấp cứu song do vết thương quá nặng, nạn nhân đã tử vong vào rạng sáng ngày 24/8sau đó.
Thành viên CLB Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật nêu câu hỏi: Nếu để nếu trâu, bò thả rông húc người gây thương tích, gây tử vong thì chủ sở hữu có chịu trách nhiệm gì?
Có thể hiểu, việc để vật nuôi tấn công người khác, nếu có xảy ra tổn hại về sức khỏe có thể bị xem xét xử phạt hành chính, thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tại Điều Điều 603 Bộ Luật Dân sự 2015. Trong đó, chủ sở hữu súc vật phải bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra cho người khác. Người chiếm hữu, sử dụng súc vật phải bồi thường thiệt hại trong thời gian chiếm hữu, sử dụng súc vật, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
Tuy nhiên, nếu người thứ ba hoàn toàn có lỗi làm cho súc vật gây thiệt hại cho người khác thì người thứ ba phải bồi thường thiệt hại; nếu người thứ ba và chủ sở hữu cùng có lỗi thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.
Nếu súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật gây thiệt hại thì người chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật phải bồi thường; khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng súc vật có lỗi trong việc để súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì phải liên đới bồi thường thiệt hại.
Nếu súc vật thả rông theo tập quán mà gây thiệt hại thì chủ sở hữu súc vật đó phải bồi thường theo tập quán nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.
Qua tham chiếu Bộ luật Dân sự 2015 – trách nhiệm bồi thường thiệt hại sẽ chỉ được loại trừ nếu lỗi hoàn toàn thuộc về phía nạn nhân; do sự kiện bất khả kháng hay những trường hợp quy định khác…
Vì vậy, theo như diễn biến nội dung vụ việc thì bé Tr đang vui chơi gần nhà thì bị trâu đang đi gặm cỏ trên đường về húc bé. Trong vụ việc này có thể thấy chủ con trâu đã thả rông, không quản lý tốt súc vật của mình nên có lỗi trong việc để súc vật gây thiệt hại cho người khác.
Thiệt hại cần bồi thường bao gồm: chi phí cấp cứu, điều trị, phục hồi sức khoẻ, thu nhập bị mất hoặc giảm sút, chi phí chăm sóc người bị hại, bồi thường tổn thất tinh thần. Mức bồi thường do các bên thỏa thuận, nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có tính mạng bị xâm phạm không quá 100 lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.
Căn cứ theo điểm d khoản 1 Điều 11 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định, người có hành vi để vật nuôi đi trên đường bộ không bảo đảm an toàn cho người, phương tiện đang tham gia giao thông có thể bị xử phạt 150.000 – 250.000 đồng.
Căn cứ Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, người sở hữu, chiếm hữu, sử dụng vật nuôi còn có thể bị xem xét xử phạt về hành vi vô ý gây thương tích. Mức phạt có thể áp dụng là phạt tiền 300.000 – 500.000 đồng.
Tại Điều 295 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017) – nếu trường hợp người bị trâu, bò húc dẫn đến thương tích nặng hoặc tử vong, chủ sở hữu có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Vi phạm quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, an toàn ở nơi đông người.
Căn cứ theo khoản 1 Điều 295 Bộ luật này quy định, người nào vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người mà không tuân thủ các quy tắc nghề nghiệp hoặc quy định pháp luật, làm chết người hoặc gây thương tích nặng thì bị phạt tiền từ 20 – 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 – 5 năm tù.
Tương tự, tại khoản 2 Điều 295 quy định, nếu làm chết 2 người trở lên hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng, hình phạt có thể lên đến 7 năm tù.
Trên thực tế sự việc trâu húc chết người, gây thương tích cho người khác đã từng xảy ra nhưng đến nay rất hiếm có vụ việc nào bị xem xét xử lý hình sự.
Đối với hành vi để trâu, bò thả rông là hành vi tiềm ẩn nguy cơ gây hại cao cho cộng đồng. Khi hậu quả xảy ra, người chủ sở hữu không thể viện lý do “không cố ý” để thoái thác trách nhiệm. Pháp luật đã có các quy định cụ thể và đầy đủ để xử lý trách nhiệm của chủ sở hữu súc vật trong trường hợp gây hại cho người khác. Dù không cố ý, nhưng khi để trâu, bò thả rông gây hậu quả nghiêm trọng, chủ sở hữu vẫn phải chịu trách nhiệm dân sự, hành chính, thậm chí là hình sự nếu có đủ yếu tố cấu thành tội phạm…
Viện trưởng Viện IMRIC Hồ Minh Sơn – Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm
