Tại buổi tham vấn pháp luật miễn phí dành cho các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE (Viện IMRIC) và Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật (Viện IRLIE) vào sáng ngày 27/10/2025, tại số 414, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Tân Thuận, Thành phố Hồ Chí Minh (đầu cầu tại trụ sở Viện IMRIC). Chương trình do Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) và Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) tổ chức buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến. Với việc trợ giúp pháp lý là một chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước dành cho những người không có khả năng sử dụng dịch vụ pháp lý có thu phí, theo đó người nghèo, người yếu thế trong xã hội được sử dụng dịch vụ pháp lý miễn phí khi có vướng mắc, tranh chấp pháp luật.
Trong quá trình hoạt động của Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) thường xuyên phối hợp Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật&Kinh tế hội nhập (IRLIE) luôn xem công tác trợ giúp pháp lý góp phần giúp người dân giảm nghèo về pháp luật, do đó, Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2006 và Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2017 đều xác định người nghèo là nhóm đối tượng ưu tiên đầu tiên trong các nhóm đối tượng được trợ giúp pháp lý…
Đồng thời, truyền tải nội dung trên các trang tin điện tử, mạng xã hội, tạp chí in như: www.huongnghiepthitruong.vn (Viện IMRIC); www.chinhsachphapluat.vn (Viện IRLIE); www.tuvanphapluatvietnam.vn (Trung tâm TVPLMS); www.thamvanphapluat.vn (Trung tâm TTLCC); www.nghiencuupldautu.vn và www.phattrienspcongnghe.vn (Hiệp hội Nghiên cứu, Tư vấn về Chính sách, pháp luật cho hoạt động đầu tư tại Việt Nam “AVRCIPL”); www.bestlife.net.vn; www.doanhnghiepnongnghiep.vn (liên kết Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam); www.vanhoacongdong.vn (Hiệp hội Phát triển Văn hoá cộng đồng Việt Nam)…
Như vậy, với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các Bộ, ngành, địa phương, Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn và Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm về công tác trợ giúp pháp lý cho người nghèo, người yếu thế được triển khai đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc và được thực hiện thường xuyên, trong đó chú trọng các hoạt động hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo, người yếu thế như: thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý; truyền thông về trợ giúp pháp lý ở cơ sở; nâng cao năng lực đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý, đội ngũ người tham gia trợ giúp pháp lý…
Cùng với đó, các hoạt động trợ giúp pháp lý được Viện IMRIC; Viện IRLIE; Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn phối hợp Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm tuyên truyền về các vụ việc trợ giúp pháp lý, với mong muốn ngày càng được nâng cao, nhiều vụ việc thành công, hiệu quả như người được trợ giúp pháp lý được tuyên không có tội hoặc được tuyên mức án nhẹ hơn hoặc chuyển tội danh hay thay đổi khung hình phạt thấp hơn so với mức đề nghị trong cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân…Đặc biệt, trongsuốt thời gian qua trợ giúp pháp lý đã thể hiện rất tốt vai trò của mình trong việc đảm bảo việc xét xử vụ việc khách quan, đúng người, đúng tội, tránh được oan sai cho người dân cũng như đã thực hiện thành công chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước dành cho người nghèo, các đối tượng yếu thế trong xã hội. Trợ giúp pháp lý đã giúp người dân sử dụng pháp luật khi có tranh chấp, vướng mắc, giúp người dân “giảm nghèo về pháp luật”, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, người dân yên tâm lao động để giảm nghèo về kinh tế…
Tại buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật miễn phí lần này, các luật gia, luật sư, các tư vấn viên và cộng tác viên tư vấn pháp luật của Trưng tâm TTLCC và Trung tâm TVPLMS đã phân tích về hai tình huống pháp lý liên quan việc Lương Bằng Quang đưa hối lộ và pháp lý vụ nước lã ‘đội lốt’ Lavie cụ thể như sau:
Thứ nhất: Tình huống pháp lý liên quan việc Lương Bằng Quang đưa hối lộ
Qua theo dõi báo chí đưa tin, ngày 23/10, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP.HCM đã ra quyết định khởi tố bị can đối với Lương Bằng Quang (SN 1982, ngụ phường Chánh Hưng, là nhạc sĩ – ca sĩ) và Võ Thị Ngọc Ngân (SN 1998, quê Bình Định, nay là Gia Lai) để điều tra về tội “Đưa hối lộ”. Đồng thời khởi tố Lê Sỹ Cường (SN 1987, ngụ phường Bến Thành, TPHCM) về tội “Môi giới hối lộ”.
Theo đó, cơ quan điều tra đã thi hành lệnh bắt tạm giam đối với Lương Bằng Quang và Lê Sỹ Cường. Đây là bước mở rộng từ vụ án “sản xuất, buôn bán hang giả là thực phẩm” do Ngân 98 cầm đầu. Trong đó, việc Lương Bằng Quang bị khởi tố về tội đưa hối lộ gây bất ngờ, bởi anh không bị xử lý với vai trò đồng phạm trong hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, mà lại bị quy kết đồng phạm tội đưa hối lộ theo Điều 364 Bộ luật Hình sự.
Có thể thấy, động cơ đưa hối lộ thường xuất hiện ở những người vi phạm pháp luật, nhằm thoát tội hoặc giảm nhẹ trách nhiệm. Nhiều người cho rằng tiền bạc có thể giải quyết các vấn đề pháp lý, nên nảy sinh ý định dùng lợi ích vật chất để mua chuộc cơ quan công quyền. Thế nhưng, đây là hành vi xâm phạm nghiêm trọng hoạt động tư pháp, vì vậy Bộ luật Hình sự quy định đưa hối lộ, nhận hối lộ hay môi giới hối lộ đều bị xử lý rất nghiêm…
Qua phân tích, bản chất của hành vi đưa hối lộ là ‘dùng lợi ích để mua chuộc người có thẩm quyền nhằm yêu cầu họ làm hoặc không làm một việc vì lợi ích của người đưa hối lộ’. Tại Điều 364 Bộ luật Hình sự, người đưa hối lộ có thể bị phạt tiền đến 200 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm. Trường hợp hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá 1 tỷ đồng trở lên, mức phạt tù từ 12 đến 20 năm.
Căn cứ vào khoản 4 Điều 364 BLHS, việc cơ quan điều tra xác định Lương Bằng Quang và Ngân 98 đưa hối lộ 8 tỷ đồng, nếu bị kết tội, hai bị can sẽ chịu mức án từ 12 đến 20 năm tù’. Hành vi đưa hối lộ được xem là phạm tội từ thời điểm thỏa thuận hoặc chuyển giao lợi ích cho người trung gian hoặc bên nhận, ‘không phụ thuộc việc hối lộ đã trót lọt hay người nhận đã nhận hay chưa’. Đây cũng là lý do dù vụ án mới chỉ ghi nhận hành vi đưa và môi giới hối lộ, chưa chứng minh được hành vi nhận hối lộ, người phạm tội vẫn bị xử lý.
Trong khi đó, tại Điều 365 BLHS, thì hành vi của Lê Sỹ Cường, người trung gian, thuộc tội môi giới hối lộ…Điều luật này quy định người môi giới hối lộ có thể bị phạt tiền từ 20 đến dưới 200 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Trường hợp hối lộ trị giá 1 tỷ đồng trở lên, mức phạt tù từ 8 đến 15 năm.
Có thể trong thời gian tới, cơ quan điều tra sẽ tiếp tục làm rõ dòng tiền, động cơ, cách thức thỏa thuận, cũng như trách nhiệm của từng người trong vụ việc.
Thứ hai: Tình huống pháp lý vụ nước lã ‘đội lốt’ Lavie
Qua thoe dõi báo chí đưa tin, vào ngày 14/10 vừa qua, CATP Hà Nội đã cho biết, qua công tác nắm tình hình địa bàn, CATP Hà Nội phát hiện một đường dây tổ chức sản xuất, buôn bán nước uống đóng bình giả nhãn hiệu Lavie với quy mô lớn, hoạt động tinh vi trong thời gian dài. Theo đó, ngày 2/10, lực lượng chức năng kiểm tra xưởng sản xuất nước của Lê Văn Viết (SN 1988, trú tại số 15, ngách 560/55 Nguyễn Văn Cừ, phường Long Biên, Hà Nội), tại địa chỉ 294/74 Phan Đăng Lưu, xã Phù Đổng, Hà Nội.
Trong đó, cơ quan chức năng bắt quả tang các đối tượng đang dùng vòi bơm nước máy vào vỏ bình Lavie; thu giữ hơn 500 bình nước giả loại 18,5 lít và 19 lít cùng nhiều phương tiện, vật liệu phục vụ cho việc sản xuất nước Lavie giả. Tiến hành khám xét, lực lượng chức năng phát hiện trong nhà xưởng có lắp đặt hệ thống máy khò, máy dập date, màng co nilon, tem nhãn, nắp đậy, cùng nhiều loại hóa chất tẩy rửa được lắp đặt bài bản nhằm phục vụ sản xuất nước Lavie giả.
Trước đó, ngày 13/10, Cơ quan cảnh sát điều tra – CATP Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án hìnhsự, khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với: Lê Văn Viết, Phạm Tiến Hùng, Lê Thị Châm và Lý Quốc Khánh về tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm”, theo quy định tại Điều 193, Bộ luật Hình sự năm 2015. Sau khi VKSND TP Hà Nội phê chuẩn các quyết định và lệnh tố tụng, Cơ quan CSĐT CATP Hà Nội đã tiến hành các biện pháp tố tụng theo đúng quy định của pháp luật.
Tại Điều 193, Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định, người nào sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm thì bị phạt tù từ 2 đến 5 năm. Mức hình phạt sẽ tăng nặng nếu phạm tội có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp, tái phạm nguy hiểm, lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc danh nghĩa cơ quan, tổ chức; thực hiện hành vi buôn bán qua biên giới; hoặc nếu hàng giả tương đương với số lượng hàng thật, hàng hóa có cùng công dụng trị giá từ 150 triệu đến dưới 500 triệu đồng; thu lợi bất chính hoặc gây thiệt hại về tài sản trong khoảng từ 100 triệu đến dưới 500 triệu đồng; hoặc gây tổn hại sức khoẻ cho người khác với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%. Với những hành vi phạm tội trên có thể bị phạt tù từ 5 đến 10 năm.
Đồng thời, nếu hành vi vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng hơn, như hàng giả trị giá từ 500 triệu đồng trở lên, thu lợi bất chính hoặc gây thiệt hại tài sản từ 500 triệu đồng đến dưới 1,5 tỉ đồng, làm chết người hoặc gây tổn hại cho một hoặc nhiều người với tổng tỷ lệ thương tật từ 61% đến 121%, thì hình phạt sẽ là từ 10 đến 15 năm tù. Trường hợp đặc biệt nghiêm trọng như thu lợi bất chính hoặc gây thiệt hại từ 1,5 tỷ đồng trở lên, làm chết từ hai người trở lên, hoặc gây thương tích với tổng tỷ lệ thương tật từ 122% trở lên cho nhiều người, cá nhân phạm tội có thể bị phạt tù từ 15 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân.
Bên cạnh hình phạt tù, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm và có thể bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Đối với pháp nhân thương mại vi phạm, mức xử phạt cũng được quy định rất rõ: nếu thuộc trường hợp nhẹ (tương đương khoản 1), có thể bị phạt tiền từ 1 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng. Trường hợp vi phạm có tình tiết tăng nặng như tổ chức, tái phạm nguy hiểm, gây hậu quả về người hoặc tài sản như đã nêu tại khoản 2, mức phạt sẽ từ 3 tỷ đồng đến 6 tỷ đồng. Nếu gây hậu quả nghiêm trọng hơn như quy định tại khoản 3, pháp nhân có thể bị phạt từ 6 tỷ đồng đến 9 tỷ đồng. Trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng như tại khoản 4, pháp nhân thương mại có thể bị phạt tới 18 tỷ đồng hoặc bị đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 3 năm.
Theo QCVN 6-1:2010/BYT – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với nước khoáng thiên nhiên và nước uống đóng chai, mọi sản phẩm lưu thông trên thị trường phải đảm bảo hàng chục chỉ tiêu hóa lý và vi sinh nghiêm ngặt: hàm lượng asen, chì, cadmi, nitrat, mangan, vi khuẩn E. coli, Pseudomonas aeruginosa… đều phải bằng 0 hoặc dưới ngưỡng cho phép. Ngoài ra, nhà sản xuất còn phải ghi rõ nguồn nước, thành phần khoáng, cảnh báo nếu chứa fluorid vượt 1 mg/l.
Viện trưởng Viện IMRIC, Luật gia Hồ Minh Sơn – Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm
