Ngày 06/03/2025, Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật&Kinh tế hội nhập (IRLIE) phối hợp với Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam đã tổ chức buổi tham vấn pháp lý cho độc giả và các doanh nghiệp đồng hành, các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Doanh nghiệp IMRIC – IRLIE bằng hình thức trực tuyến liên quan tới Luật Căn cước năm 2023; Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024; Thông tư số 73/2024/TT-BCA, ngày 15/11/2024 và Nghị định số 135/2021/NĐ-CP nhằm lan toả, tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật…
Có thể thấy, trong suốt thời gian qua, bên cạnh công tác chuyên môn thì công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật là nhiệm vụ trọng tâm của Viện IMRIC; Viện IRLIE; Tạp chí DN và TTVN; Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS); Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) muốn công dân, doanh nghiệp hiểu thấu đáo trong việc thi hành pháp luật, là cầu nối để truyền tải các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với người dân.
Tại buổi tham vấn pháp lý, các độc giả và cộng đồng doanh nghiệp đặc biệt quan tâm đến hai trường hợp cụ thể và đặc câu hỏi: Mới ra tù, chưa kịp thi GPLX mà chạy xe có bị phạt – Bị phạt nguội hoặc quên nộp phạt bị xử lý thế nào?
Ở trường hợp thứ nhất: Người mới ra tù, chưa kịp làm lại hoặc thi mới giấy phép lái xe mà điều khiển xe lưu thông trên đường vẫn bị xử phạt. Ở trường hợp thứ hai: Nếu quá thời hạn mà cá nhân, tổ chức chưa nộp tiền phạt nguội thì sẽ bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt và cứ mỗi ngày chậm nộp phạt, cá nhân, tổ chức vi phạm phải nộp thêm 0,05% trên tổng số tiền phạt chưa nộp…
Trường hợp thứ nhất: Mới ra tù, chưa kịp thi GPLX mà chạy xe có bị phạt
Căn cứ theo khoản 3 Điều 5 Luật Căn cước năm 2023 quy định nghĩa vụ của công dân là làm thủ tục cấp, cấp đổi, cấp lại thẻ căn cước, giấy chứng nhận căn cước theo quy định của pháp luật về căn cước. Xuất trình thẻ căn cước, căn cước điện tử, giấy chứng nhận căn cước hoặc cung cấp số định danh cá nhân khi người có thẩm quyền yêu cầu theo quy định của pháp luật.
Căn cứ tại Điều 9 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024, quy định các hành vi bị nghiêm cấm: “Điều khiển xe cơ giới tham gia giao thông đường bộ không có giấy phép lái xe theo quy định của pháp luật”.
Do vậy, người thi hành xong hình phạt tù khi trở lại cuộc sống thường nhật phải tuân thủ pháp luật như những người khác. Lý do mới ra tù nên chưa có thẻ căn cước hoặc không có giấy phép lái xe… không phải lý do chính đáng để được miễn xử phạt hành chính khi vi phạm luật giao thông.
Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn khuyến nghị mọi công dân nói chung cần lưu ý phải nhanh chóng liên hệ Cơ quan nhà nước có thẩm quyền để được cấp, cấp lại, cấp đổi thẻ căn cước theo quy định và phải có giấy phép lái xe phù hợp mới được điều khiển phương tiện tham gia giao thông.
Ở trường hợp thứ hai: Bị phạt nguội hoặc quên nộp phạt bị xử lý thế nào?
Căn cứ vào quy định mới về trình tự xử lý “phạt nguội” phương tiện vi phạm trật tự, an toàn giao thông đường bộ được quy định trong Thông tư số 73/2024/TT-BCA, ngày 15/11/2024, quy định công tác tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông (sau đây gọi tắt là Thông tư 73/2024/TT-BCA).
Theo đó, trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày phát hiện hành vi vi phạm, người có thẩm quyền xử phạt của CQCA nơi phát hiện vi phạm hành chính sẽ xác định thông tin về phương tiện giao thông, chủ phương tiện, tổ chức, cá nhân có liên quan đến vi phạm hành chính thông qua cơ quan đăng ký xe, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ quan, tổ chức khác có liên quan.
Đồng thời, khi chủ phương tiện, tổ chức, cá nhân có liên quan đến vi phạm hành chính đến CQCA để giải quyết vụ việc vi phạm thì người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của CQCA nơi phát hiện vi phạm hoặc trưởng CA xã, phường, thị trấn, trưởng CA cấp huyện tiến hành giải quyết, xử lý vụ việc vi phạm theo quy định tại khoản 1 Điều 15 Nghị định số 135/2021/NĐ-CP.
Nếu quá thời hạn 20 ngày, kể từ ngày gửi thông báo vi phạm, chủ phương tiện, tổ chức, cá nhân có liên quan đến vi phạm hành chính không đến trụ sở CQCA nơi phát hiện vi phạm để giải quyết vụ việc hoặc CQCA nơi phát hiện vi phạm chưa nhận được thông báo kết quả giải quyết, xử lý vụ việc của CA xã, phường, thị trấn, CA cấp huyện đã nhận kết quả thu thập được bằng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ thì người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của CQCA nơi phát hiện vi phạm thực hiện như sau:
Gửi thông báo cảnh báo phương tiện giao thông vi phạm cho cơ quan Đăng kiểm (đối với phương tiện giao thông có quy định phải kiểm định), cơ quan đăng ký xe, cập nhật trạng thái đã gửi thông báo cảnh báo trên cơ sở dữ liệu xử lý vi phạm hành chính. Đối với phương tiện giao thông là xe mô tô, xe gắn máy, tiếp tục gửi thông báo đến CA xã, phường, thị trấn nơi chủ phương tiện, tổ chức, cá nhân có liên quan đến vi phạm hành chính cư trú, đóng trụ sở (theo mẫu số 04 ban hành kèm theo Thông tư này).
CA xã, phường, thị trấn có trách nhiệm chuyển thông báo đến cho chủ phương tiện, tổ chức, cá nhân có liên quan đến vi phạm hành chính và yêu cầu họ thực hiện theo thông báo vi phạm; kết quả làm việc, thông báo lại cho CQCA đã ra thông báo vi phạm…Việc chuyển kết quả thu thập được bằng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ, thông báo kết quả giải quyết vụ việc vi phạm được thực hiện bằng phương thức điện tử kết nối, chia sẻ dữ liệu.
Căn cứ theo khoản 1, Điều 73 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 đang được áp dụng quy định: cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính phải chấp hành quyết định xử phạt trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Trường hợp quyết định xử phạt vi phạm hành chính có ghi thời hạn thi hành nhiều hơn 10 ngày thì thực hiện theo thời hạn đó.
Thế nhưng, thực tế hiện nay có không ít trường hợp ô tô bị phạt nguội, sau khi nhận được quyết định xử phạt, chủ xe lại quên dẫn đến việc nộp phạt trễ thời hạn hoặc không nộp phạt theo quy định. Với những trường hợp này…Căn cứ theo khoản 1, Điều 5 Thông tư 153/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định: nếu quá thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà cá nhân, tổ chức chưa nộp tiền phạt thì sẽ bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt và cứ mỗi ngày chậm nộp phạt, cá nhân, tổ chức vi phạm phải nộp thêm 0,05% trên tổng số tiền phạt chưa nộp.
Qua đó, số ngày chậm nộp phạt bao gồm cả ngày lễ, ngày nghỉ theo chế độ quy định và được tính từ ngày tiếp sau ngày cuối cùng của thời hạn nộp tiền phạt, thời hạn hoãn thi hành quyết định xử phạt đến trước ngày cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính nộp tiền vào Kho bạc Nhà nước hoặc ngân hàng thương mại nơi Kho bạc Nhà nước ủy nhiệm thu phạt.
Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 9 Thông tư 16/2021 các trường hợp xe vi phạm giao thông nhưng quá hạn không chấp hành giải quyết vi phạm, nộp phạt theo quy định tại Nghị định số 100/2019 của Chính phủ sẽ bị đưa vào mục cảnh báo trên hệ thống phần mềm quản lý trực tuyến về kiểm định xe giới được dùng cho Cục Đăng kiểm Việt Nam. Các trường hợp này vẫn được các trung tâm đăng kiểm tiếp nhận kiểm định xe. Tuy nhiên Giấy chứng nhận kiểm định, tem kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường được cấp chỉ có thời hạn hiệu lực 15 ngày.
ThS. Phạm Trắc Long – Phó viện trưởng Viện IRLIE; Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn
