Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) phối hợp Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật&Kinh tế hội nhập (IRLIE) giao Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) đã tổ chức buổi tham vấn pháp luật miễn phí dành cho các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE (Viện IMRIC) và Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật (Viện IRLIE) vào sáng ngày 18/12/2025, tại Bt01 – Galaxy 4 – KĐT Galaxy – phường Hà Đông, Thành phố Hà Nội và đầu cầu phía Nam tại số 414, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Tân Thuận, Thành phố Hồ Chí Minh. Tại Đồng Nai (Tổ 1, Khu Văn Hải, Thị trấn Long Thành (cũ); tại Phú Quốc số 1, đường Đoàn Thị Điểm, phường Dương Đông, TP. Phú Quốc, An Giang; Phòng giao dịch số 65, đường Nguyễn Thị Thập, phường Tân Hưng, TP.HCM…
Có thể thấy, trong quá trình hoạt động của Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) thường xuyên phối hợp Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật&Kinh tế hội nhập (IRLIE) luôn xem công tác trợ giúp pháp lý góp phần giúp người dân giảm nghèo về pháp luật, do đó, Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2006 và Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2017 đều xác định người nghèo là nhóm đối tượng ưu tiên đầu tiên trong các nhóm đối tượng được trợ giúp pháp lý…
Đồng thời, truyền tải nội dung trên các trang tin điện tử, mạng xã hội, tạp chí in như: www.huongnghiepthitruong.vn (Viện IMRIC); www.chinhsachphapluat.vn (Viện IRLIE); www.tuvanphapluatvietnam.vn (Trung tâm TVPLMS); www.thamvanphapluat.vn (Trung tâm TTLCC); www.nghiencuupldautu.vn (Hiệp hội Nghiên cứu, Tư vấn về Chính sách, pháp luật cho hoạt động đầu tư tại Việt Nam “AVRCIPL”); www.bestlife.net.vn; www.vanhoacongdong.vn (Hiệp hội Phát triển Văn hoá cộng đồng Việt Nam)…
Theo đó, các hoạt động của Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm về công tác trợ giúp pháp lý cho người nghèo, người yếu thế được triển khai đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc và được thực hiện thường xuyên, trong đó chú trọng các hoạt động hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo, người yếu thế như: thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý; truyền thông về trợ giúp pháp lý ở cơ sở; nâng cao năng lực đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý, đội ngũ người tham gia trợ giúp pháp lý…
Cùng với đó, các hoạt động trợ giúp pháp lý được Viện IMRIC; Viện IRLIE; Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm tuyên truyền về các vụ việc trợ giúp pháp lý, với mong muốn ngày càng được nâng cao, nhiều vụ việc thành công, hiệu quả như người được trợ giúp pháp lý được tuyên không có tội hoặc được tuyên mức án nhẹ hơn hoặc chuyển tội danh hay thay đổi khung hình phạt thấp hơn so với mức đề nghị trong cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân…Đặc biệt, trongsuốt thời gian qua trợ giúp pháp lý đã thể hiện rất tốt vai trò của mình trong việc đảm bảo việc xét xử vụ việc khách quan, đúng người, đúng tội, tránh được oan sai cho người dân cũng như đã thực hiện thành công chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước dành cho người nghèo, các đối tượng yếu thế trong xã hội. Trợ giúp pháp lý đã giúp người dân sử dụng pháp luật khi có tranh chấp, vướng mắc, giúp người dân “giảm nghèo về pháp luật”, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, người dân yên tâm lao động để giảm nghèo về kinh tế…
Tại buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật miễn phí lần này, các luật gia, luật sư, tư vấn viên, cộng tác viên tư vấn pháp luật của Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) đã tham vấn về hai trường hợp cụ thể như sau:
Câu hỏi thứ nhất: Nhờ người thân đứng tên sổ đỏ, khi tranh chấp có đòi lại được không
Thành viên CLB DN IMRIC – IRLIE nêu câu hỏi: Nhờ người khác đứng tên sổ đỏ khi mua nhà, đất. Vậy khi xảy ra tranh chấp, người bỏ tiền nhưng không đứng tên có thể đòi lại tài sản hay không?
Căn cứ theo khoản 21 Điều 3 Luật Đất đai 2024, người đứng tên trên Giấy chứng nhận là người được Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất. Về mặt pháp lý, người thân của quý doanh nhân là người có toàn quyền với thửa đất, dù người bỏ tiền thực tế là quý vị.
Nếu xảy ra tranh chấp, bước đầu tiên bắt buộc là hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất, chỉ khi hòa giải không thành, quý vị mới có thể nộp đơn khởi kiện ra Tòa án.
Thế nhưng, để đòi lại quyền sở hữu, bạn phải chứng minh rằng mình mới là người mua thực sự và việc nhờ anh trai đứng tên chỉ mang tính tạm thời. Những chứng cứ quan trọng có thể dùng gồm: thỏa thuận nhờ đứng tên (nếu có), tin nhắn, email, ghi âm trao đổi, lời khai của người làm chứng và các chứng từ chuyển tiền khi thanh toán mua đất.
Xin khuyến nghị, sao kê chuyển khoản chỉ chứng minh quý vị đã chuyển tiền cho người thân, không đủ để xác định giữa hai người có quan hệ mua bán hay thỏa thuận đứng tên giùm. Do đó, nếu người thân không hợp tác sang tên, thì quý vị có quyền khởi kiện. Tuy nhiên, thực tiễn xét xử cho thấy các tranh chấp dạng này thường kéo dài và phức tạp, bởi người đứng tên sổ đỏ luôn ở vị trí pháp lý thuận lợi hơn. Nhiều trường hợp người bỏ tiền mua nhưng không đứng tên đã mất hẳn quyền với tài sản vì không cung cấp đủ chứng cứ chứng minh việc nhờ đứng tên hộ.
Vì lẻ đó, phương án tốt nhất là quý vị nên thương lượng với người thân để thực hiện thủ tục tặng cho hoặc chuyển nhượng lại quyền sử dụng đất một cách hợp pháp. Nếu không thể thỏa thuận, quý vị vẫn có thể khởi kiện, nhưng cần chuẩn bị hồ sơ chứng cứ thật kỹ để bảo vệ quyền lợi của mình.
Mặc dù vậy, trên phương diện nguyên tắc, người ký hợp đồng nhận chuyển nhượng và được cấp sổ đỏ là người được pháp luật bảo vệ. Qua đó, nếu có tranh chấp và người đứng tên không chứng minh được mình là người thực tế thanh toán tiền mua bất động sản, tòa có thể công nhận quyền sở hữu cho người bỏ tiền, miễn là họ đủ điều kiện đứng tên theo luật.
Trường hợp người nhờ đứng tên có tranh chấp và khởi kiện, họ có thể thắng kiện nếu chứng minh được ba yếu tố: có thỏa thuận nhờ đứng tên, mình là người bỏ tiền và mình đủ điều kiện pháp lý để đứng tên. Nếu giá trị bất động sản tăng lên theo thời gian, họ phải thanh toán phần công sức quản lý, gìn giữ cho người đứng tên theo đúng án lệ 02/2016/AL. Ngược lại, nếu không chứng minh được nguồn tiền hoặc thỏa thuận nhờ đứng tên, người khởi kiện sẽ thua kiện và mất quyền đòi lại tài sản.
Mặt khác, người Việt Nam ở nước ngoài tại thời điểm giao dịch chưa đủ điều kiện sở hữu nhà ở, dù chứng minh được mình bỏ tiền, họ cũng chỉ được nhận lại giá trị bằng tiền thay vì nhận chính bất động sản. Đồng thời, vẫn phải thanh toán khoản công sức cho người đứng tên.
Xin khuyến nghị về mặt rủi ro, khi nhờ người khác đứng tên sổ đỏ là rất lớn bởi toàn bộ quyền sở hữu phụ thuộc vào khả năng chứng minh sau này của người bỏ tiền. Do vậy, chỉ nên thực hiện việc này trong trường hợp bất đắc dĩ và phải lập văn bản thỏa thuận rõ ràng để tránh tranh chấp dẫn đến mất cả tài sản lẫn tiền bạc.
Câu hỏi thứ hai: Hành vi lấn đất hoặc chiếm đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước đã quản lý
Thành viên CLB DN IMRIC – IRLIE nêu câu hỏi: Hành vi lấn đất hoặc chiếm đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước đã quản lý, được thể hiện trong hồ sơ địa chính thuộc địa giới hành chính của xã hoặc các văn bản giao đất để quản lý thì bị xử phạt như thế nào?
Căn cứ vào khoản 1, Điều 13 Nghị định số 123/2024/NĐ-CP ngày 4-10-2024 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Cụ thể:
Hành vi lấn đất hoặc chiếm đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước đã quản lý, được thể hiện trong hồ sơ địa chính thuộc địa giới hành chính của xã hoặc các văn bản giao đất để quản lý thì hình thức và mức xử phạt: Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với diện tích dưới 0,02ha; Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với diện tích từ 0,02ha đến dưới 0,05ha; Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với diện tích từ 0,05ha đến dưới 0,1ha; Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với diện tích từ 0,1ha đến dưới 0,5ha; Phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng đối với diện tích từ 0,5ha đến dưới 1ha; Phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 150.000.000 đồng đối với diện tích từ 1ha đến dưới 2ha; Phạt tiền từ 150.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng đối với diện tích từ 2ha trở lên.
Trên đây là hai trường hợp được các luật gia, luật sư, các tư vấn viên pháp luật đã tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật, rất mong quý doanh nghiệp và người dân tham khảo…Chúng tôi sẳn sàng tham vấn pháp lý miễn phí nhằm lan toả, nâng cao trình độ hiểu biết pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật trong doanh nghiệp và người dân ngày càng được nhân rộng. Đồng thời, nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và ý thức tuân thủ, chấp hành, tự giác học tập, tìm hiểu pháp luật, xây dựng lối sống và làm việc theo pháp luật trong toàn xã hội; đưa công tác phổ biến, giáo dục pháp luật phát triển ổn định, bền vững, đi vào chiều sâu, thiết thực, hiệu quả, góp phần bảo đảm thực hiện đầy đủ quyền được thông tin về pháp luật của công dân…
PCVP Viện IRLIE Hồ Vĩnh Chung – CVP Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm
