Trong xã hội hiện đại, công tác truyền thông ngày càng thể hiện vai trò quan trọng, đóng góp to lớn vào quá trình phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm sự phát triển bền vững của xã hội. Thời gian qua, Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) phối hợp Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam (TC DN&TTVN) giao Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) luôn chú trọng đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật, góp phần tích cực vào việc đấu tranh phòng chống tội phạm, ổn định chính trị, an toàn xã hội ở địa phương.
Cụ thể, ngày 22/05/2025, tại số 414, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Bình Thuận, quận 7, Tp.HCM, Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) tiếp tục tổ chức hội nghị truyền thông tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho các độc giả, doanh nghiệp thành viên bằng hình thức trực tuyến và trực tiếp…Có thể thấy, hoạt động truyền thông về trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật đã được Trung tâm thực hiện với nhiều hình thức phong phú, đa dạng như: Truyền thông về trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật tại cơ sở; truyền thông về trợ giúp pháp lý thông qua hoạt động tham gia tố tụng và đại diện ngoài tố tụng; truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng…
Thông qua hoạt động tư vấn đã giúp cho người dân, người được trợ giúp pháp lý biết được quyền và lợi ích hợp pháp cơ bản của mình, giảm thiểu việc khiếu kiện, khiếu nại trái pháp luật, góp phần hạn chế những phát sinh mâu thuẫn, giữ gìn sự đoàn kết trong cộng đồng dân cư. Tại buổi tham vấn pháp lý lần này, các luật gia, luật sư, các tư vấn viên pháp luật của Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm đã giải thích, khuyến nghị và trả lời nhiều sự việc được quý độc giả và doanh nghiệp thành viên quan tâm, xin trích dẫn hai tình huống điển hình như sau:
Tình huống thứ nhất: Vợ nợ nần bỏ trốn khỏi địa phương, chồng có quyền bán nhà đất chung không?
Doanh nghiệp tại tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nêu câu hỏi: Hai vợ chồng có nhà đất là tài sản chung nhưng vợ tôi đang bị nợ nần và đã bỏ trốn khỏi địa phương, tôi có cách nào để bán nhà đất không?
Căn cứ theo quy định tại khoản 1, Điều 29 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, thì vợ, chồng bình đẳng với nhau về quyền, nghĩa vụ trong việc tạo lập, chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung; không phân biệt giữa lao động trong gia đình và lao động có thu nhập.
Vì vậy, khi chuyển nhượng quyền sử dụng đó cho người khác thì yêu cầu phải có chữ ký của cả hai vợ chồng thì hợp đồng mua bán nhà đất mới có hiệu lực pháp lý, trừ trường hợp có văn bản ủy quyền của người vợ cho người chồng được thực hiện thay quyền chuyển nhượng.
Tuy nhiên, ở trường hợp này, người vợ của quý doanh nghiệp bỏ trốn nhằm trốn tránh nghĩa vụ trả nợ cho người khác nên cũng rất khó khăn cho quý doanh nghiệp trong việc xử lý tài sản. Bên cạnh cách ủy quyền thì để quý vị được toàn quyền bán đất mà không cần có ý kiến của vợ thì có thể thực hiện phân chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân.
Căn cứ theo Điều 38 Luật Hôn nhân và Gia đình, vợ hoặc chồng có thể yêu cầu Tòa án chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân trừ trường hợp nhằm trốn tránh nghĩa vụ nuôi dưỡng, cấp dưỡng, bồi thường thiệt hại… hoặc ảnh hưởng đến lợi ích của gia đình, con chưa thành niên….Khi có yêu cầu thì Tòa án giải quyết việc chia tài sản chung của vợ chồng theo quy định tại Điều 59 của Luật Hôn nhân và gia đình 2014.
Thế nhưng, nếu đây là nghĩa vụ chung vợ chồng thì đương nhiên việc bán tài sản nhằm trốn tránh nghĩa vụ sẽ bị tuyên vô hiệu. Trường hợp là nghĩa vụ cá nhân vợ của quý vị thì vẫn phải để một nửa số tiền thu được từ việc bán nhà đất để trả nợ cho vợ. Dẫu ở trường hợp nào đi nữa, quý vị nên khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu chia tài sản chung vợ chồng.
Với việc vắng mặt của người vợ sẽ phải làm thủ tục thông báo vắng mặt tại nơi cư trú. Quý doanh nghiệp nên yêu cầu Tòa án để được lấy tài sản nhà đất và thanh toán phần giá trị vợ bạn được hưởng bằng tiền mặt.
Trên cơ sở bản án, quý doanh nghiệp tự nguyện thi hành án, chuyển trả vào tài khoản của cơ quan thi hành án số tiền mà người vợ được nhận. Sau đó, quý vị có xác nhận đã thi hành án xong bản án thì đủ điều kiện làm sổ đỏ đứng tên của mình. Việc định đoạt tài sản riêng đứng tên sẽ do quý vị tự quyết định.
Tình huống thứ hai: Người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật, chế tài xử lý ra sao?
Doanh nghiệp tại Thành phố Biên Hoà (Đồng Nai) nêu câu hỏi: Trong thời đại số hóa, việc quảng bá sản phẩm trên mạng đem lại nguồn thu nhập quan trọng cho người nổi tiếng. Mặc dù vậy, không ít người lợi dụng danh tiếng của mình để “thổi phồng”, chậm chí quảng cáo sai sự thật sản phẩm, gây ảnh hưởng tới sức khỏe và dần “bào mòn” niềm tin của người tiêu dùng. Vậy, chế tài xử lý những trường hợp này đã thật sự đủ “mạnh tay”?
Khi một người nổi tiếng lợi dụng danh tiếng của mình để quảng bá sản phẩm, đặc biệt là những sản phẩm chưa được kiểm chứng về chất lượng hoặc có thể gây hại cho người tiêu dùng, hành vi này không thể chỉ coi là “chia sẻ trải nghiệm cá nhân”.
Thực tế, đây là một hành vi thương mại có mục đích và nếu hành vi quảng bá này gây thiệt hại cho người tiêu dùng, những cá nhân thực hiện hành vi đó phải chịu trách nhiệm pháp lý đầy đủ, bao gồm trách nhiệm dân sự và hình sự nếu các yếu tố cấu thành tội phạm được thỏa mãn.
Khi vi phạm pháp luật, mọi cá nhân, dù là nghệ sĩ, người nổi tiếng, KOLs (người có sức ảnh hưởng) hay bất kỳ ai đều phải chịu trách nhiệm như nhau. Sự công bằng và minh bạch trong việc xử lý vi phạm mới bảo vệ được nguyên tắc thượng tôn pháp luật và giữ vững niềm tin của xã hội vào hệ thống pháp lý.
Hình thức chế tài xử lý người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật, tùy vào tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định 38/2021 hoặc xử lý hình sự về tội Quảng cáo gian dối, theo điều 197 Bộ luật Hình sự.
Căn cứ theo quy định tại khoản 5 Điều 34 NĐ 38/2021/NĐ-CP thì mức phạt đối với hành vi quảng cáo sai sự thật, không đúng hoặc gây nhầm lẫn khiến người tiêu dùng hiểu sai về sản phẩm là phạt tiền từ 60 triệu đồng đến 80 triệu đồng; tổ chức vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 120 triệu đồng đến 160 triệu đồng.
Nếu tổ chức, cá nhân đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi quảng cáo không đúng sự thật theo quy định của Nghị định số 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo mà vẫn tiếp tục vi phạm thì có thể bị xử lý hình sự theo quy định tại Điều 197 của Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Điển hình, người nào quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Việc quảng cáo sai sự thật cần được tiếp cận như một vấn đề mang tính hệ thống, đòi hỏi một chiến lược tổng thể từ việc hoàn thiện pháp luật đến kiểm soát và thực thi. Mọi cá nhân tham gia quảng bá sản phẩm cần công khai mối quan hệ tài chính với nhà sản xuất hoặc nhà phân phối, đồng thời phải đảm bảo cung cấp thông tin rõ ràng về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm.
Pháp luật cũng cần quy định rõ trách nhiệm pháp lý đối với hành vi quảng cáo sai sự thật, bao gồm các chế tài dân sự, hành chính và hình sự khi cần thiết. Các cơ quan chức năng cần thiết lập cơ chế kiểm soát chặt chẽ hơn, bảo đảm rằng thông tin quảng cáo không chỉ chính xác mà còn đầy đủ, nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và xây dựng niềm tin vững chắc trong xã hội.
Cùng với đó, người tiêu dùng cũng cần nâng cao nhận thức, không chỉ dựa vào sự quảng bá từ những người nổi tiếng mà phải tự mình tìm hiểu thông tin về sản phẩm, trở thành những người tiêu dùng thông thái và bảo vệ quyền lợi của chính mình.
Viện trưởng Viện IMRIC, TS. Hồ Minh Sơn – Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm
