Trong quá trình hoạt động, ngoài công tác chuyên môn, Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE) phối hợp Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam; Tạp chí Văn hiến Việt Nam luôn xác định công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần tập thực hiện, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục phát luật, phát huy vai trò, hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật. Qua đó, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) ngày càng đi vào chiều sâu, trọng tâm, thống nhất, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Cụ thể, vào sáng ngày 16/08/2025, tại B-TT10-01, Khu nhà ở Ngân Hà Vạn Phúc, phường Hà Đông, Thành phố Hà Nội – Viện IMRIC; Viện IRLIE và TC DN&TTVN giao Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) và Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) tổ chức buổi PBGDPL cho độc giả, các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật (Viện IRLIE) và Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE (Viện IMRIC) bằng hình thức trực tuyến và trực tiếp…
Với đội ngũ luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật là lực lượng nòng cốt đi đầu, đưa các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với mọi tầng lớp Nhân dân, nên đội ngũ này thường xuyên được rà soát, củng cố, kiện toàn và hoạt động phát huy hiệu quả. Theo đó, các luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật công tác ở nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau, có trình độ từ cử nhân trở lên, nhiều người trong số đó là thạc sỹ, tiến sỹ, chuyên gia có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực pháp luật; báo cáo viên pháp luật thường xuyên được bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng phổ biến pháp luật, kỹ năng biên soạn tài liệu, kỹ năng nói chuyện trước công chúng…nhờ đó hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật được thực hiện bài bản, khoa học, hiệu quả hơn.
Đồng thời, việc xây dựng, nhân rộng các mô hình điểm, có hiệu quả về PBGDPL được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm nghiên cứu thực hiện, lựa chọn những cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả trong công tác PBGDPL để thực hiện nhân rộng thực hiện, tổ chức biên tập và đăng tải chương trình sách nói pháp luật trên các trang mạng xã hội, trang tin điện tử trực thuộc như: www.bestlife.net.vn; www.huongnghiepthitruong.vn; www.chinhsachphapluat.vn; www.thamvanphapluat.vn; www.tuvanphapluatvietnam.vn; www.doanhnghiepnongnghiep.vn; www.nghiencuupldautu.vn; www.phattrienspcongnghe.vn và trên hai đặc san, Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam (in), góp phần tuyên truyền đến với các cơ quan, tổ chức, cá nhân, trong đó có các Trường đặc biệt dành cho những người yếu thế;…
Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm, tập trung đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả, phát huy được vai trò, tầm quan trọng của công nghệ thông tin vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong tình hình mới. Cạnh đó, góp phần triển khai nhanh chóng, chính xác, kịp thời các chủ trương, chính sách hỗ trợ của Đảng và pháp luật Nhà nước đến toàn thể Nhân dân và doanh nghiệp.
Tại đây, TS. Hồ Minh Sơn đã phân tích yếu tố vụ Phó Bí thư xã, gây tai nạn khiến 12 người thương vong và nữ giám đốc đối mặt án phạt nào cụ thể như sau:
Tình huống 1: Yếu tố pháp lý vụ Phó Bí thư xã, gây tai nạn khiến 12 người thương vong
Qua theo dõi báo chí đưa tin, ngày 11/08/2025, tại xã Phong Dụ Thượng, tỉnh Lào Cai, diễn ra Đại hội Đảng bộ xã Phong Dụ Thượng lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030. Kết thúc Đại hội, trong buổi tối cùng ngày, Đảng bộ xã tổ chức chương trình văn nghệ chào mừng thành công của Đại hội. Thế nhưng, vào hồi 20h30, ông Lò Văn Mạnh – Phó Bí thư thường trực Đảng ủy xã Phong Dụ Thượng đã lái xe ô tô Toyota Fortuner biển xanh, mang biển số 21C-1927 di chuyển từ Nhà hàng Nam Phong đến nhà văn hóa thôn Làng Chạng, xã Phong Dụ Thượng, để dự chương trình văn nghệ nêu trên, không may trong quá trình di chuyển đã gây tai nạn nghiêm trọng tại sân nhà Văn hóa thôn Làng Chạng. Vụ tai nạn khiến 1 cháu bé tử vong và 11 người bị thương. Qua điều tra ban đầu, nguyên nhân vụ tai nạn là do ông Lò Văn Mạnh đã không làm chủ được tay lái, trong hơi thở có nồng độ cồn ở mức 0,286mg/lít khí thở.
Có thể thấy cán bộ này, đã vi phạm quy định về nồng độ cồn khi tham gia giao thông, điều khiển phương tiện gây tai nạn, hậu quả khiến 1 người tử vong và 11 người bị thương. Theo Điều 260 Bộ luật hình sự, căn cứ để khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can đối với người này về tội Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, để làm cơ sở tiếp tục xác minh, điều tra, làm rõ theo quy định pháp luật.
Căn cứ vào khoản 2 Điều 260 Bộ luật hình sự, cơ quan điều tra sẽ tiếp tục điều tra, làm rõ nguyên nhân sự việc, giám định thương tích đối với những người bị hại để làm cơ sở xử lý theo quy định. Quađó, nếu người nào tham gia giao thông đường bộ mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định hoặc có sử dụng chất ma túy hoặc các chất kích thích mạnh khác mà pháp luật cấm sử dụng gây hậu quả chết người thì có thể bị phạt từ 3-10 năm tù.
Tại khoản 3 Điều 260 Bộ luật hình sự, trong trường hợp gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 3 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên thì có thể bị phạt tù từ 7-15 năm. Cạnh đó, người vi phạm còn phải bồi thường thiệt hại cho bị hại bao gồm chi phí khám chữa bệnh, chi phí mai táng phí, chi phí tổn thất tinh thần, thu nhập thực tế bị mất, chi phí cấp dưỡng nếu có.
Tình huống 2: Yếu tố pháp lý vụ nữ giám đốc trong 3 kho đông lạnh chứa 30 tấn thịt trâu, thịt lợn tươi và 1 tấn lạp xưởng tươi?
Qua theo dõi báo chí đưa tin, ngày 11/08 vừa qua, Công an tỉnh Phú Thọ thông tin: Phòng Cảnh sát kinh tế đã phối hợp với các đơn vị liên quan vừa tiến hành kiểm tra cơ sở sản xuất của Công ty TNHH MTV MQ Food (trước đây là Công ty TNHH MTV Cương Hường), tại thôn 1, xã Vĩnh Hưng, tỉnh Phú Thọ (trước thuộc xã Đại Đồng, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc) do Vũ Thị Hường (SN 1993, trú tại xã Vĩnh Hưng, tỉnh Phú Thọ) làm giám đốc. Tại đây, cơ quan công an đã phát hiện 3 kho đông lạnh chứa 30 tấn thịt trâu, thịt lợn tươi và 1 tấn lạp xưởng tươi; cùng 1 kho bảo quản thành phẩm chứa 3 tấn thịt trâu sấy khô và 3,4 tấn thịt lợn sấy khô đã đóng gói. Thời điểm kiểm tra, cơ sở chưa xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ của các loại thực phẩm trên.
Đồng thời, tiếp tục mở rộng kiểm tra tại cơ sở sản xuất thực phẩm của Vũ Thị Hiền, chị ruột Vũ Thị Hường, tại xã Vĩnh Hưng, cơ quan công an phát hiện thêm 300kg thịt sấy đang được đóng gói, cùng 2 máy hút chân không và nhiều bao bì mang thương hiệu Công ty TNHH MTV Cương Hường…Cơ quan chức năng ban đầu đã xác định toàn bộ nguyên liệu là thịt trâu, lợn đông lạnh nhập khẩu từ Ấn Độ, phần lớn không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn chứng từ. Quá trình kiểm tra, một số lô hàng trong kho đông lạnh đã bốc mùi hôi nồng nặc.
Điển hình, để tạo lòng tin với người tiêu dùng, Vũ Thị Hường đã lập chi nhánh “ảo” có tên Công ty TNHH MTV Cương Hường (sau đổi tên thành Công ty TNHH MTV MQ Food) có địa chỉ tại: số nhà 22, ngách 15, ngõ 200, Minh Khai, TP Hà Giang và in lên bao bì sản phẩm kèm theo dòng chữ “Đặc sản vùng cao” dù công ty không có bất kỳ hoạt động sản xuất, kinh doanh nào tại địa phương này. Mặt khác, Vũ Thị Hường còn mua chứng nhận HACCP (là hệ thống phân tích mối nguy và kiểm soát điểm giới hạn của thực phẩm, được công nhận là một hệ thống quản lý chất lượng an toàn thực phẩm trên toàn thế giới) in lên bao bì sản phẩm, tự thiết kế mã QR dán trên bao bì, dù chưa đăng ký với cơ quan chức năng có thẩm quyền.
Có thể thấy, tùy tính chất mức độ của hành vi mà đối tượng trong vụ án sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm, khi tiến hành điều tra, truy tố, xét xử, các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ xem xét đến các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự để lượng hình.
Căn cứ theo Điều 193, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) về “Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm”, người phạm tội có thể phải đối mặt với hình phạt tù từ 2 năm đến tù chung thân.
Cụ thể, hình phạt cao nhất là tù chung thân được áp dụng nếu thuộc một trong các trường hợp: thu lợi bất chính 1.500.000.000 đồng trở lên; gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên; làm chết 2 người trở lên; gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của 2 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên.
Tại Điều 193 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), thì có thể phải đối diện với hình phạt từ 1.000.000.000 đồng đến 18.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 3 năm…
Qua đó, ở vụ án này, với doanh thu hơn 100 tỷ đồng từ việc sản xuất và bán thịt sấy khô, cơ quan chức năng sẽ xác định khoản thu lợi bất chính đối với từng bị can, nếu thu lợi bất chính với số tiền lớn hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng, hành vi của các đối tượng trên có thể bị xử lý ở các khung hình phạt cao nhất.
Với mức xử phạt phạt tù áp dụng với các cá nhân từ 5 đến 20 năm hoặc chung thân và ngoài ra áp dụng các hình thức phạt bổ sung như phạt tiền từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Có thể thấy rằng, chế tài xử phạt đã có đủ sức răn đe đến các đối tượng là cá nhân vi phạm.
Khuyến nghị, đối với mức xử phạt áp dụng đối với các pháp nhân thương mại thì có thể mức xử phạt chưa đủ sức răn đe. Tuy nhiên, vi phạm quy định này phần lớn vẫn là do chủ thể là các pháp nhân, số lợi bất chính thu được từ hành vi này là rất lớn. Do đó, nhiều pháp nhân vẫn bất chấp vi phạm để thực hiện hành vi đó. Vì lẻ đó, cần có thêm các chế tài mạnh hơn để răn đe hành vi phạm tội kể trên. Không chỉ xử phạt về mặt kinh tế mà còn cần mạnh tay hơn xử lý chế tài hình sự. Song song đó, người tiêu dùng cần nêu cao cảnh giác trong lựa chọn và tiêu dùng hàng hóa, nhất là lương thực, thực phẩm. Đối với cá nhân, DN có hoạt động sản xuất kinh doanh cần phải thượng tôn pháp luật. Không vì chạy theo lợi nhuận mà bất chấp tất cả, qua đó để tránh những rủi ro pháp lý cho chính bản thân, DN, tiến tới xây dựng một xã hội văn minh không có hàng giả.
Phó Chánh Văn phòng Viện IRLIE, LG. Hồ Vĩnh Chung – CVP Trung tâm TTLCC
