Pháp luật hiện đã quy định một số biện pháp chế tài mà các cơ quan quản lý nhà nước có thể áp dụng đối với doanh nghiệp nợ thuế. Theo đó, với những chế tài này ít nhiều sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp, có thể khiến doanh nghiệp bị buộc phải giải thể. Luật gia Hồ Minh Sơn – Chủ tịch HĐQL Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật&Kinh tế hội nhập (IRLIE), Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) mong muốn thông qua bài viết này, phân tích và khuyến nghị các doanh nghiệp dể gặp rủi ro khi nợ thuế dẫn đến giải thể nếu bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
Ảnh minh hoạ
Cơ quan thuế và cơ quan đăng ký kinh doanh là hai trong số những cơ quan nhà nước quản lý liên quan đến hoạt động của doanh nghiệp. Thế nhưng, hai cơ quan này sẽ phối hợp với nhau trong một số trường hợp về quản lý doanh nghiệp mà việc thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp do nợ thuế là một trong số đó.
Mới đây, Cục thuế tỉnh Quảng Ngãi cũng đã ban hành công văn gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Quảng Ngãi vào ngày 19/04/2024 về việc đề nghị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp của Công ty TNHH MTV Xây dựng và Thương mại Quảng Thành (Mã số doanh nghiệp: 4300332483) với lý do Cục thuế tỉnh Quảng Ngãi đã áp dụng các biện pháp cưỡng chế nợ thuế theo quy định, nhưng công ty này vẫn còn nợ tiền thuế quá hạn phải thực hiện cưỡng chế là: 791.368.738 đồng. Tuy hiện tại chưa có thông tin về việc liệu rằng doanh nghiệp này đã bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hay chưa nhưng đến ngày 24-4-2024, Cục thuế tỉnh Quảng Ngãi đã tiếp tục có thông báo về việc tạm hoãn xuất cảnh đối với ông Bùi Văn Trí, là người đại diện theo pháp luật của Công ty Quảng Thành nói trên.
Có thể thấy, với việc xem xét liệu rằng cơ quan thuế đã áp dụng các biện pháp cưỡng chế về thuế khác đối với doanh nghiệp trước khi yêu cầu cơ quan đăng ký kinh doanh thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hay chưa là rất quan trọng, do đây là điều kiện để cơ quan đăng ký kinh doanh thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Bên cạnh việc thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp sẽ dẫn đến việc doanh nghiệp phải giải thể bắt buộc. Về mục đích của hoạt động cưỡng chế về thuế, biện pháp này gần như không có giá trị để thu hồi số tiền thuế mà doanh nghiệp nợ. Vì lẻ đó, không phải hiển nhiên mà cơ quan lập pháp đã quy định đây là biện pháp cuối cùng mà cơ quan thuế có thể áp dụng khi không thể áp dụng hoặc đã áp dụng các biện pháp có mức độ tác động đến doanh nghiệp thấp hơn trước đó mà không có hiệu quả.
Căn cứ khoản 1 điều 125 Luật Quản lý thuế 2019 có 06 điểm mà doanh nghiệp cần lưu ý như: thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp là một trong những biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế, bên cạnh những biện pháp khác như: Trích tiền từ tài khoản của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế tại Kho bạc Nhà nước, ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng khác, phong tỏa tài khoản; Khấu trừ một phần tiền lương hoặc thu nhập; Dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; Ngừng sử dụng hóa đơn; Kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản kê biên theo quy định của pháp luật; Thu tiền, tài sản khác của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế do cơ quan, tổ chức, cá nhân khác đang nắm giữ.
Căn cứ điều 209 Luật Doanh nghiệp 2020 và điểm a khoản 1 điều 37 Nghị định 126/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế đã quy định biện pháp cưỡng chế thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp được thực hiện khi cơ quan quản lý thuế không áp dụng được các biện pháp cưỡng chế còn lại đã được nêu ở trên hoặc đã áp dụng các biện pháp trên nhưng vẫn không thu đủ tiền thuế nợ vào ngân sách nhà nước hoặc thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 điều 125 Luật Quản lý thuế.
Cùng với đó, để áp dụng biện pháp thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, ít nhất cơ quan thuế đã phải áp dụng các biện pháp như ngừng sử dụng hóa đơn; hoặc kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản kê biên theo quy định của pháp luật; hoặc thu tiền, tài sản khác của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế do cơ quan, tổ chức, cá nhân khác đang nắm giữ. Vì vậy, doanh nghiệp có thể kiểm tra tình trạng giải quyết nợ thuế của doanh nghiệp, có nguy cơ bị áp các biện pháp cưỡng chế nào, có nguy bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp không, từ đó đưa ra quyết định tiếp theo cho phù hợp.
Từ những yếu tố trên cho thấy, căn cứ vào Khoản 3 điều 125 Luật Quản lý thuế quy định đối với các biện pháp cưỡng chế: Ngừng sử dụng hóa đơn; Kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản kê biên theo quy định của pháp luật; Thu tiền, tài sản khác của đối tượng bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế do cơ quan, tổ chức, cá nhân khác đang nắm giữ; Thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, trường hợp không áp dụng được biện pháp cưỡng chế trước thì cơ quan quản lý thuế chuyển sang áp dụng biện pháp cưỡng chế sau.
Tin rằng, thông qua bài phân tích, Tạp chí DN&TTVN và Trung tâm TTLCC mong muốn cộng đồng doanh nghiệp bị nợ thuế cần lưu ý đến rủi ro bị thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, bởi việc này hoàn toàn có cơ sở pháp lý và đã xảy ra khá nhiều trên thực tế. Doanh nghiệp cũng cần nắm rõ về điều kiện, trình tự mà cơ quan đăng ký kinh doanh thu hồi giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, nhất là đối với công tác rà soát, kiểm tra liệu rằng doanh nghiệp của mình đã bị áp dụng các biện pháp cưỡng chế về thuế khác hay chưa để có những hành động phù hợp, tránh rơi vào tình trạng phải giải thể bắt buộc vì nợ thuế. Mong rằng, các doanh nghiệp cần tranh xem nhẹ vấn đề trên.
Luật gia Hồ Minh Sơn – CT HĐQL Viện IRLIE, Giám đốc Trung tâm TTLCC
