Liên quan đến vụ án đốt quán cà phế chết 11 người, nhiều người dân đặc biệt quan tâm đến vụ án này. Đồng thời, liên hệ trực tiếp TS. Hồ Minh Sơn nêu các câu hỏi như sau: Đốt quán cà phê làm chết người đi tù bao nhiêu năm? Hành vi dùng xăng đốt quán cà phê có được xem là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự?
Lực lượng chức năng đưa các nạn nhân lên xe cấp cứu (Ảnh: Thành Đông).
Cụ thể, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hà Nội đã ra Quyết định khởi tố vụ án “Giết người”, khởi tố bị can đối với C.V.H (SN: 1973. hiện trú tại: xã Đại Mạch, huyện Đông Anh, có 02 tiền án về tội “Cướp tài sản” và “Trộm cắp tài sản”) để điều tra, xử lý hành vi đốt quán cà phê làm 11 người tử vong tại quận Bắc Từ Liêm vào đêm ngày 18/12/2024. Tại cơ quan Công an, C.V.H bước đầu khai nhận: H đến quán uống bia rồi phát sinh mâu thuẫn với nhân viên quán nên đã mua xăng đổ vào khu vực tầng 1 quán cà phê (nơi có nhiều xe máy) rồi châm lửa đốt; khi thấy ngọn lửa bùng lên, H bỏ đi.
Dưới góc nhìn pháp lý, TS. Hồ Minh Sơn cho rằng đây là vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng, đối tượng thực hiện hành vi rất tàn nhẫn khiến 11 người tử vong. Với hành vi đổ xăng đốt nhà khiến 11 người chết, thiệt hại nghiêm trọng về tài sản thì đối tượng này sẽ bị xử lý về nhiều tội danh trong đó có tội giết người và tội hủy hoại tài sản. Đồng thời, có thể thấy rằng nghi phạm trong vụ án này có nhân thân xấu, được giáo dục cải tạo nhưng vẫn không có ý thức chấp hành pháp luật, hành vi vô cùng tàn nhẫn, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khiến nhiều người chết và thiệt hại nghiêm trọng về tài sản, gây phẫn nộ trong dư luận xã hội. Cơ quan điều tra đã tiến hành khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, thu thập dữ liệu camera giám sát ở khu vực xung quanh, lấy lời khai của người làm chứng và thực hiện các hoạt động tố tụng theo quy định của pháp luật.
Căn cứ tại Điều 123 Bộ luật Hình sự 2015 về tội giết người: Người nào giết người thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình: Giết 02 người trở lên; Giết người dưới 16 tuổi; Giết phụ nữ mà biết là có thai; Giết người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân; Giết ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng, thầy giáo, cô giáo của mình; Giết người mà liền trước đó hoặc ngay sau đó lại thực hiện một tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; Để thực hiện hoặc che giấu tội phạm khác; Để lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân; Thực hiện tội phạm một cách man rợ; Bằng cách lợi dụng nghề nghiệp; Bằng phương pháp có khả năng làm chết nhiều người; Thuê giết người hoặc giết người thuê; Có tính chất côn đồ; Có tổ chức; Tái phạm nguy hiểm; Vì động cơ đê hèn. Đồng thời, phạm tội không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Người phạm tội còn có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm, TS. Hồ Minh Sơn dẫn chứng luật.
Theo TS. Hồ Minh Sơn nêu hai khung hình phạt và các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự, đối với hành vi đốt quán cà phê làm chết người thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội giết người với các khung hình phạt sau đây:
Khung 1: Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình khi thuộc một trong các trường hợp: Giết 02 người trở lên; Giết người dưới 16 tuổi; Giết phụ nữ mà biết là có thai; Giết người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân; Giết ông, bà, cha, mẹ, người nuôi dưỡng, thầy giáo, cô giáo của mình; Giết người mà liền trước đó hoặc ngay sau đó lại thực hiện một tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng; Để thực hiện hoặc che giấu tội phạm khác; Để lấy bộ phận cơ thể của nạn nhân; Thực hiện tội phạm một cách man rợ; Bằng cách lợi dụng nghề nghiệp; Bằng phương pháp có khả năng làm chết nhiều người; Thuê giết người hoặc giết người thuê; Có tính chất côn đồ; Có tổ chức; Tái phạm nguy hiểm; Vì động cơ đê hèn.
Khung 2: Phạm tội không thuộc các trường hợp quy định tại khung 1, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm. Mặt khác, người phạm tội còn có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm.
Căn cứ theo Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015 (có cụm từ bị thay thế bởi Điểm b Khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) về các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự:
Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: Chỉ các tình tiết sau đây mới là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự: Phạm tội có tổ chức; Phạm tội có tính chất chuyên nghiệp; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội; Phạm tội có tính chất côn đồ; Phạm tội vì động cơ đê hèn; Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng; Phạm tội 02 lần trở lên; Tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm; Dùng thủ đoạn hoặc phương tiện có khả năng gây nguy hại cho nhiều người để phạm tội; Xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội; Có hành động xảo quyệt hoặc hung hãn nhằm trốn tránh hoặc che giấu tội phạm. Các tình tiết đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt thì không được coi là tình tiết tăng nặng.
Căn cứ theo quyết định hình phạt được quy định tại Điều 50 Bộ luật Hình sự 2015, cụ thể: Khi quyết định hình phạt, Tòa án căn cứ vào quy định của Bộ luật này, cân nhắc tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội, các tình tiết giảm nhẹ và tăng nặng trách nhiệm hình sự; Khi quyết định áp dụng hình phạt tiền, ngoài căn cứ quy định, Tòa án căn cứ vào tình hình tài sản, khả năng thi hành của người phạm tội.
TS. Hồ Minh Sơn nhận định ngoài tội giết người đã được làm rõ thì cơ quan điều tra cũng sẽ tiến hành định giá tài sản bị thiệt hại để khởi tố thêm đối tượng này về tội hủy hoại tài sản theo quy định tại điều 178 Bộ luật Hình sự. Việc bị kết án về nhiều tội danh, trong đó có tội danh có mức hình phạt cao nhất là tử hình, bị cáo có nhân thân xấu, hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, gây bức xúc trong dư luận xã hội thì rất có thể lần này có thể tòa án sẽ áp dụng hình phạt nghiêm khắc nhất. Cùng đó phân tích thêm, ngoài việc phải đối mặt với nhiều tội danh, hình phạt cao nhất có thể là tù chung thân hoặc tử hình thì đối tượng này cũng sẽ có trách nhiệm bồi thường toàn bộ những thiệt hại đã gây ra đối với các nạn nhân, thân nhân của nạn nhân. Thiệt hại bao gồm toàn bộ tài sản bị hủy hoại trong vụ án này, với nạn nhân bị thương tích phải cấp cứu thì sẽ bồi thường toàn bộ chi phí cứu chữa, tiền công người chăm sóc, thu nhập bị mất, bị giảm sút, tiền bồi thường tổn thất về tinh thần. Đối với nạn nhân đã tử vong thì còn phải bồi thường thêm tiền chi phí về mai táng, tiền nghĩa vụ cấp dưỡng đối với người mà nạn nhân có nghĩa vụ cấp dưỡng.
Quá trình điều tra vụ án, ngoài việc làm rõ hành vi của bị can, cơ quan điều tra cũng sẽ mở rộng để làm rõ vụ án này có đồng phạm hay không có đối tượng nào giúp sức, xúi giục cho bị can này thực hiện hành vi phạm tội hay không. Mặt khác, cũng sẽ làm rõ mức độ thiệt hại của những người bị hại, trong đó có những thiệt hại về tài sản, thiệt hại về sức khỏe, thiệt hại về tính mạng để làm căn cứ buộc người phạm tội phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng sẽ làm rõ hoạt động kinh doanh của quán cà phê, karaoke này để xác định hoạt động kinh doanh này đã đảm bảo an toàn hay chưa, nguyên nhân nào dẫn đến sự việc để có những giải pháp phòng ngừa, tránh những vụ việc tương tự có thể xảy ra.
Đặng Ngọc Thạnh (Tư vấn viên pháp luật Trung tâm TTLCC)
