Sáng ngày 26/02/2025, Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) phối hợp với Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE) đã tổ chức buổi tham vấn pháp lý bằng hình thức trực tuyến nhằm trả lời các thắc mắc mà độc giả và cộng đồng doanh nghiệp đặc biệt quan tâm.
Tại buổi tham vấn pháp lý, độc giả quan tâm hai trường hợp cụ thể: Trường hợp thứ nhất: Xe cứu thương là phương tiện được ưu tiên chỉ khi đáp ứng hai điều kiện; Trường hợp thứ hai: Công an Hà Nội thông tin, kết luận sơ bộ của Trung tâm pháp y Hà Nội xác định: Anh H. – nam shipper bị tài xế xe Lexus hành hung, bị chấn động não tỷ lệ tổn hại thương tích là: 3%.
Phân định pháp lý vụ xe cứu thương vượt đèn đỏ gây tai nạn
Điển hình, vào hồi 12 giờ ngày 24-2 tại nút giao Đào Duy Từ – Nguyễn Đình Chiểu, phường Lộc Phát, TP Bảo Lộc (tỉnh Lâm Đồng) đã xảy ra vụ tai nạn giao thông. Theo đó, xe cứu thương chạy trên đường Đào Duy Từ, hướng UBND phường Lộc Phát đi trung tâm TP Bảo Lộc. Đến nút giao trên, khi các phương tiện đang dừng đèn đỏ, xe cứu thương vượt lên, băng qua ngã tư, không bật đèn và còi ưu tiên. Lúc này, anh A. (17 tuổi) điều khiển xe máy lưu thông trên đường Nguyễn Đình Chiểu theo tín hiệu đèn xanh, do không kịp xử lý tình huống nên tông vào xe cứu thương.
Độc giả nêu câu hỏi: Trường hợp trên thì xe cứu thương có sai không?
Căn cứ theo quy định tại khoản 1 điều 27 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Tuy nhiên, căn cứ theo các khoản 2 và 3 điều 27 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ thì việc sử dụng quyền ưu tiên xe cứu thương phải đáp ứng 2 điều kiện.
Thứ nhất, là đi làm nhiệm vụ cấp cứu. Thứ hai, phải có tín hiệu ưu tiên theo quy định. Qua đó, nếu không, người điều khiển xe cứu thương phải tuân thủ đầy đủ các quy định về điều khiển phương tiện cơ giới như một ô tô bình thường.
Căn cứ Nghị định 168/2024, tài xế xe cứu thương khi vượt đèn đã không sử dụng còi báo và đèn ưu tiên dẫn đến tai nạn cho xe khác. Hành vi của tài xế xe cứu thương đã vi phạm quy tắc giao thông đường bộ và người tài xế này có thể bị xử phạt đến 22 triệu đồng và bị trừ 10 điểm giấy phép lái xe.
Đặc biệt, truy cứu trách nhiệm hình sự, căn cứ điều 260 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), mức phạt có thể lên đến 7 năm tù. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10-30 triệu đồng.
Vụ nam shipper bị hành hung thương tật 3%: Tài xế Lexus sẽ đối diện với mức phạt thế nào?
Cụ thể, vào ngày 10/2, Tống Anh Tuấn đã khiến dư luận bức xúc khi hành hung anh L.X.H (SN 1994, trú tại quận Tây Hồ, làm nghề shipper) sau va quệt xe nhẹ. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an quận Tây Hồ vừa ra Quyết định khởi tố vụ án, tạm giữ hình sự đối với Tống Anh Tuấn (SN: 1982, trú tại: phường Phương Liệt, quận Thanh Xuân, Hà Nội) để điều tra, làm rõ hành vi Cố ý gây thương tích.Công an Hà Nội thông tin, kết luận sơ bộ của Trung tâm pháp y Hà Nội xác định: Anh H. bị chấn động não tỷ lệ tổn hại thương tích là: 3%.
Mặc dù tỷ lệ thương tích dưới 11%, tuy nhiên theo Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017, hành vi của ông Tuấn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu thuộc một trong 02 trường hợp sau:
Sử dụng hung khí nguy hiểm: Ông Tuấn đã dùng mũ bảo hiểm để đánh anh Hưng, có thể được coi là sử dụng hung khí nguy hiểm.
Hành vi có tính chất côn đồ: Hành vi tấn công quyết liệt, dứt khoát và không có lý do chính đáng có thể được xem xét là có tính chất côn đồ.
Do đó, nếu bị kết luận phạm tội với các tình tiết trên, ông Tuấn có thể đối mặt với mức phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.
Căn cứ theo Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, việc khởi tố vụ án trong trường hợp này cần có đơn yêu cầu từ bị hại
Tùy thuộc vào diễn biến vụ viêc, tài xế Lexus có thể đối mặt với một trong hai chế tài dưới đây:
Một, bị truy cứu trách nhiệm hình sự: Không phải mọi hành vi tấn công người khác đều có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Do đó, Điều 134 Bộ Luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 quy định hành vi cố ý gây thương tích cho người khác phải chịu trách nhiệm hình sự khi gây ra tổn thương cơ thể từ 11% trở lên thì mới có thể truy cứu trách nhiệm hình sự.
Qua thoe dõi clip trên không gian mạng xã hội, cho thấy nam shipper bị chảy máu mồm, mũi, tuy nhiên để xác định thương tật thì buộc phải thực hiện giám định để xác định mức độ tổn thương để truy cứu trách nhiệm của nam shipper. Bên cạnh tỉ lệ thương tật, có một yếu tố khác cũng cần lưu tâm trong trường hợp này, kể cả trong trường hợp tỷ lệ tật dưới 11% nhưng các Cơ quan tiến hành tố tụng xác định hành vi của tài xế Lexus có tính chất côn đồ thì vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo điểm m, khoản 1 Điều 134 Bộ luật Hình sự 2015.
Đồng thời, việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với tài xế Lexus sẽ phụ thuộc vào các yếu tố: (i) Mức độ tổn thương của nam shipper; (ii) Đánh giá về có hay không hành vi có tính chất côn đồ của tài xế Lexus. Trường hợp bị truy tố, mức hình phạt tài xế Lexus đối mặt với mức án từ cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Hai, bị xử phạt trách nhiệm hành chính. Trường hợp không đủ yếu tố truy cứu trách nhiệm hình sự, tài xế Lexus sẽ bị xử phạt hành chính đối với hành vi “Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác nhưng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự” theo quy định tại điểm a khoản 5 Điều 7 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP, mức xử phạt đối với hành vi này là từ 5 – 8 triệu đồng. Vì vậy, việc gây thương tích cho người khác sẽ bị xử phạt. Tùy thuộc vào mức độ thương tật, tính chất của hành vi mà tài xế Lexus phải chịu trách nhiệm tương ứng.
Ngoài ra, để xác định chính xác mức độ nghiêm trọng của sự việc thì nam shipper cần thực hiện: Đảm bảo tính mạng, sức khỏe của mình: Đối với hành vi tấn công liên tiếp, nhiều lần vào khu vực trọng yếu của cơ thể là đầu, để bảo vệ tính mạng, sức khỏe của mình, trước tiên nam shipper cần thực hiện việc khám, chụp chiếu, để xác định tổn thương của mình. Các chi phí hợp lý này, pháp luật sẽ buộc tài xế Lexus có trách nhiệm thanh toán.
Nam shiper cần gửi Đơn tố giác đến Cơ quan Công an và đến trình diện (khi đã đảm bảo sức khỏe): Như tôi đã phân tích ở trên, để xử lý tài xế Lexus thì buộc phải giám định thương tật để xác định tỷ lệ thương tật, cũng như lấy lời khai của nam shipper để xác định tính chất côn đồ trong vụ việc này có hay không. Vì vậy, việc gửi Đơn tố giác và đến làm việc, lấy lời khai để đảm bảo quyền lợi của mình là yếu tố bắt buộc.
Mặc dù vậy, cũng cần lưu, nam shipper là nạn nhân trong vụ việc này sẽ được bồi hoàn: Toàn bộ chi phí nằm viện, điều trị, thăm khám tại bệnh viện và điều trị sau khi đã về nhà có hóa đơn, chứng từ hợp lệ; Chi phí bị giảm sút do phải nằm viện, thăm khám của nam shiper và của cả người nhà chăm sóc (nếu cần thiết); Chi phí đi lại trong quá trình thăm khám; Tổn thất tinh thần khi bị tấn công gây thương tích…
TS. Hồ Minh Sơn – Viện trưởng Viện IMRIC, Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm
