Ngay sau Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, nhiều doanh nghiệp, doanh nghiệp thành viên Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) và Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật&Kinh tế hội nhập (IRLIE) đã gửi thư nhờ hỗ trợ tham vấn pháp lý liên quan đến việc cho lao động nghĩ việc và năm 2024, độ tuổi lao động và tuổi nghĩ hưu…
Dưới góc độ pháp lý, Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) xin phúc đáp cụ thể như sau: Khi chưa hết thời hạn, người sử dụng lao động và người lao động có thể thỏa thuận để chấm dứt hợp đồng lao động. Trong năm 2024, độ tuổi nghỉ hưu của người lao động đã đặt ra một số tiêu chuẩn và quy định về việc hưởng lương hưu dựa trên thời gian đóng bảo hiểm xã hội.
Doanh nghiệp cho người lao động nghỉ việc trước hạn, có bồi thường?
Ảnh minh hoạ
Căn cứ theo khoản 3 Điều 34 Bộ luật Lao động 2019, cho phép NLĐ và người sử dụng lao động thỏa thuận chấm dứt HĐLĐ. Bộ luật Lao động 2019 không quy định về mức bồi thường mà người sử dụng lao động phải trả cho người lao động trong trường hợp hai bên thỏa thuận chấm dứt HĐLĐ trước hạn mà do các bên thỏa thuận. Vì vậy, các bên cần căn cứ vào tình hình thực tế cụ thể để đưa ra mức bồi thường hợp lý để chấm dứt HĐLĐ trước hạn, sao cho hài hòa giữa lợi ích của người sử dụng lao động và NLĐ.
Căn cứ Điều 46 Bộ luật Lao động có quy định về trợ cấp thôi việc. Cụ thể, khi HĐLĐ chấm dứt do hai bên thỏa thuận thì người sử dụng lao động có trách nhiệm trả trợ cấp thôi việc cho NLĐ đã làm việc thường xuyên cho mình từ đủ 12 tháng trở lên. Mức trợ cấp được tính như sau: Cứ mỗi năm làm việc được trợ cấp một nửa tháng tiền lương (trừ trường hợp đủ điều kiện hưởng lương hưu).
Thời gian làm việc để tính trợ cấp thôi việc là tổng thời gian NLĐ đã làm việc thực tế cho người sử dụng lao động trừ đi thời gian NLĐ đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp và thời gian làm việc đã được người sử dụng lao động chi trả trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm. Tiền lương để tính trợ cấp mất việc làm là tiền lương bình quân của sáu tháng liền kề theo HĐLĐ trước khi NLĐ mất việc làm. Do đó, trường hợp của bạn chưa hết HĐLĐ mà công ty muốn chấm dứt HĐLĐ thì công ty phải thỏa thuận với NLĐ và có mức hỗ trợ hợp lý.
Năm 2024, độ tuổi lao động, độ tuổi nghỉ hưu?
Ảnh minh hoạ
Căn cứ khoản 1 Điều 3 Bộ luật Lao động 2019, người lao động là người làm việc cho người sử dụng lao động theo thỏa thuận, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động.
Độ tuổi lao động tối thiểu của người lao động là đủ 15 tuổi, trừ các trường hợp sau đây: Người từ đủ 13 tuổi đến chưa đủ 15 tuổi được làm công việc nhẹ bao gồm: Biểu diễn nghệ thuật; Vận động viên thể thao; Lập trình phần mềm; Các nghề truyền thống: chấm men gốm; cưa vỏ trai; làm giấy dó; làm nón lá; chấm nón; dệt chiếu; làm trống; dệt thổ cẩm; thêu thổ cẩm; làm bún gạo; làm miến; làm giá đỗ; làm bánh đa; dệt tơ tằm; se sợi hoa sen; vẽ tranh sơn mài, se nhang, làm vàng mã (trừ các công đoạn có sử dụng hóa chất độc hại như sơn ta, hóa chất tẩy rửa, hóa chất dùng để ướp màu, hóa chất tạo mùi, tạo tàn nhang cong…); Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, biểu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp để gắn trên tranh mỹ nghệ; mài đánh bóng tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm, đánh bóng trang sức mỹ nghệ; làm rối búp bê; làm thiếp mừng các sản phẩm từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiếp mừng; làm khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy; Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón; Gói nem, gói kẹo, gói bánh(trừ việc vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói); Nuôi tằm; Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa; Chăn thả gia súc tại nông trại; Phụ gỡ lưới cá, đan lưới cá, phơi khô thủy sản; Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.
Đồng thời, người chưa đủ 13 tuổi được làm các công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi và phải có sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
Căn cứ tại Điều 169 Bộ luật Lao động 2019, người lao động bảo đảm điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu. Tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường được điều chỉnh theo lộ trình cho đến khi đủ 62 tuổi đối với lao động nam vào năm 2028 và đủ 60 tuổi đối với lao động nữ vào năm 2035. Năm 2024, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 61 tuổi đối với lao động nam và đủ 56 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ.
Trong đó, người lao động thuộc các trường hợp dưới đây có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn nhưng không quá 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định, tại thời điểm nghỉ hưu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác: Người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành; Người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn, bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01/01/2021; Người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên; Người lao động có tổng thời gian làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm và thời gian làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn từ đủ 15 năm trở lên.
Cùng với đó, người lao động có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao và một số trường hợp đặc biệt có thể nghỉ hưu ở tuổi cao hơn nhưng không quá 05 tuổi so với quy định tại (1) tại thời điểm nghỉ hưu, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác, cụ thể như sau: Người lao động có thể nghỉ hưu ở tuổi cao hơn khi thỏa thuận với người sử dụng lao động tiếp tục làm việc sau tuổi nghỉ hưu; Việc chấm dứt hợp đồng lao động và giải quyết chế độ bảo hiểm xã hội đối với người lao động quy định trên thực hiện theo quy định tại Mục 3 Chương III Bộ luật Lao động 2019 và quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
Trước những yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao của cộng đồng doanh nghiệp và người dân trong tình hình mới, nhằm đáp ứng tốt hơn những nhu cầu chính đáng của người lao động, trong đó có nhu cầu về tư vấn pháp luật, hỗ trợ pháp lý, Viện IMRIC phối hợp với Viện IRLIE đã quyết định giao Trung tâm Tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) thường xuyên tham vấn pháp lý trực tuyến, trực tiếp và trên các trang tin điện tử, mạng xã hội trực thuộc để tạo bước chuyển biến mạnh mẽ về hoạt động tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động.
Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) luôn cố gắng, nỗ lực, cơ bản thực hiện tốt các chức năng, nhiệm vụ được giao, nhất là nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến; tư vấn, giải đáp kiến thức pháp luật cho doanh nghiệp và người lao động. Theo đó, Trung tâm thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các địa phương tổ chức các buổi hội thoại, hội thảo khoa học để tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật cho dianh nghiệp, người lao động ngay tại cơ sở.
Bên cạnh việc tuyên truyền, tư vấn pháp luật lưu động tại cơ sở, Trung tâm hứa hẹn sẽ thực hiện tốt việc tư vấn pháp luật cho doanh nghiệp và người lao động tại trụ sở với nhiều hình thức đa dạng như: Tư vấn trực tiếp, tư vấn qua hộp thư điện tử, điện thoại… Đến nay, Trung tâm đã tư vấn bằng những hình thức trên cho hơn 3.000 lượt người.
Ngoài tuyên truyền, tư vấn, giải đáp pháp luật, trong quá trình hoạt động vừa qua, Trung tâm Tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) cũng đã nỗ lực, cố gắng và bước đầu thực hiện tốt việc hỗ trợ pháp lý, đại diện bảo vệ người lao động tại Tòa án. Theo đó, Trung tâm đã đại diện người lao động khởi kiện tranh chấp lao động cho các cá nhân là người lao động về đòi nợ lương, nợ bảo hiểm xã hội và bồi thường tranh chấp về chấm dứt hợp đồng lao động…
Có thể khẳng định, trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng và thực thi hàng loạt Hiệp định tự do thế hệ mới. Điều này, đòi hỏi Trung tâm phải đổi mới, hướng vào việc thực hiện hiệu quả chức năng đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của doanh nghiệp, doanh nghiệp thành viên và người lao động.
Tin rằng, với sự đổi mới toàn diện về nội dung hoạt động, dưới sự chủ trì của Viện IMRIC và Viện IRLIE, Trung tâm Tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) sẽ có bước chuyển biến mạnh về hoạt động tư vấn pháp luật và hỗ trợ doanh nghiệp, người dân và người lao động, thực sự là điểm tựa tin cậy khi cần đến sự trợ giúp của pháp luật. /.
Vĩnh Chung – Kiên Cường
