Tiếp tục chương trình và thực hiện tổ chức tuyên truyền, phổ biến tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý miễn phí về tất cả các vấn đề liên quan trong cuộc sống hàng ngày cho nhân dân, công đồng doanh nghiệp và Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông và Chính sách pháp luật (Viện IRLIE); Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE…Vào sáng ngày 19/06/2025, tại số 412/2 và 29/5B, đường Huỳnh Tấn Phát, KP 1, phường Bình Thuận, quận 7, TP.HCM, Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) tiếp tục phối hợp với Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE) và Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam giao Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) và Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) tổ chức buổi tham vấn pháp lý bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến…
Chương trình đã tiếp hơn 40 câu hỏi từ các bà con trên cả nước đặt câu hỏi và trao đổi. Tại buổi tư vấn có nhiều Luật sư của Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) và Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) tham gia các vụ án lớn, các vụ đại án, đã giải đáp nhiều vướng mắc pháp lý trong cuộc sống hằng ngày như vấn đề bị bêu xấu trên mạng, tranh chấp nhà chung cư, chanh chấp mua bán đất, chanh chấp ly hôn, bạo lực gia đình…Đây là hoạt động thiết thực của Viện IMRIC; Viện IRLIE và Tc DN&TTVN cũng như Trung tâm TTLCC; Trung tâm TVPLMS với mong muốn góp phần nâng cao kiến thức pháp luật và chấp hành pháp luật của người dân. Luật sư tham gia vào các quan hệ này để hỗ trợ pháp lý như tạo thêm sức mạnh, sự hiểu biết để việc giải quyết các vướng mắc đó được thực hiện hiệu quả, thực tế…
TS. Hồ Minh Sơn đã trực tiếp tham vấn pháp lý và phân tích hai tình huống được độc giả quan tâm một cách cụ thể:
Tình huống thứ nhất: Yếu tố pháp lý của kẻ thủ ác vụ án giết người liên quan đến việc thăm con sau ly hôn
Qua theo dõi các cơ quan báo chí, Cơ quan Cảnh sát điều tra CATP Huế cho biết, đơn vị đang thụ lý điều tra vụ án giết người do mâu thuẫn liên quan đến việc thăm con sau ly hôn. Đối tượng gây án, bị bắt giữ là Phan Văn Phú (SN 1992, đăng ký thường trú tại xã Quảng Lợi, huyện Quảng Điền, TP Huế).
Tại cơ quan Công an, Phan Văn Phú khai nhận, từ năm 2010, Phú đi làm nghề sửa chữa ô tô tại Cẩm Phả (tỉnh Quảng Ninh). Năm 2019, Phú kết hôn với chị Tr.T.K.C (SN 1994) và có một con chung. Đến năm 2024, cả hai người ly hôn, chị C được quyền nuôi con. Tuy nhiên, khoảng thời gian sau ly hôn, giữa Phú và chị C phát sinh mâu thuẫn do chị C ngăn cản Phú thăm con.
Đầu tháng 5/2025, Phú chuyển đến làm nghề sửa chữa ô tô tại Nghi Sơn (tỉnh Thanh Hóa). Ngày 3/6, Phú trở về thăm gia đình tại thôn Cư Lạc, xã Quảng Lợi. Khoảng 7h sáng cùng ngày, Phú đến nhà vợ cũ ở đường An Dương Vương (phường Xuân Phú, quận Thuận Hóa, TP Huế ) đề nghị được chở con về nhà nội chơi trước khi đi làm xa, nhưng bị ngăn cản. Tại đây, do bức xúc, Phú dùng dao tấn công 3 người gồm: chị C, bà Ng.T.Ch (SN 1972, mẹ chị C) và anh T.H. (SN 2004, em ruột chị C). Sau khi gây án, Phú đến trụ sở CA phường Xuân Phú đầu thú và khai báo sự việc.
Dù được đưa đi cấp cứu, nhưng bà Ch và chị C tử vong do vết thương nặng, anh H hiện đang điều trị tại bệnh viện. Sau khi xảy ra vụ việc, lãnh đạo CATP Huế đến hiện trường chỉ đạo tổ chức khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, thu giữ vật chứng, lấy lời khai nhân chứng. Kết quả kiểm tra nhanh, đối tượng Phú âm tính với ma túy và nồng độ cồn. Vụ án đang được Cơ quan Cảnh sát điều tra CATP Huế thụ lý, điều tra theo quy định pháp luật.
Dưới góc độ pháp lý, TS. Hồ Minh Sơn phân tích pháp luật bảo vệ tính mạng, sức khỏe của mọi công dân. Hành vi xâm phạm trái pháp luật đến tính mạng của người khác là hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm đến quyền sống của công dân. Đây là vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng, khi đối tượng thực hiện hành vi rất côn đồ, manh động khiến 2 người chết, 1 người bị thương. Đối tượng hoàn toàn có thể nhận thức được việc sử dụng hung khí nguy hiểm, tấn công vào những vùng trọng yếu của các nạn nhân, hoàn toàn có thể tước đoạt tính mạng của nạn nhân nhưng vẫn cố ý thực hiện hành vi mong muốn hoặc bỏ mặc hậu quả chết người có thể xảy ra nên hành vi thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành của tội “Giết người” theo quy định tại Điều 123, Bộ luật Hình sự năm 2015.
Trong đó, chuỗi hành vi của đối tượng trên được thực hiện một cách liên tục và dứt khoát thể hiện tính chất côn đồ, hết sức dã man, tàn ác, chỉ vì động cơ đê hèn mà đối tượng Phan Văn Phú đã truy sát chính những người thân trong gia đình nhà vợ cũ. Căn cứ vào điểm a, đ, i, n, q khoản 1 Điều 123, Bộ luật Hình sự năm 2015 về tội “Giết người”, nghi phạm Phan Văn Phú có thể phải đối mặt với mức hình phạt cao nhất là tử hình. “Với tính chất đặc biệt nghiêm trọng của vụ án này thì cơ quan này sẽ sớm khởi tố vụ án, khởi tố bị can và điều tra nguyên nhân dẫn tới hành vi trên nhằm có biện pháp phòng ngừa trong tương lai đối với các vụ án tương tự.
Căn cứ quy định tại Điều 584, Bộ luật Dân sự năm 2015 xác định căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại: “Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác”.
Tại Điều 591, Bộ luật Dân sự 2015 xác định thiệt hại bao gồm: thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm theo quy định tại Điều 590 của Bộ luật Dân sự; chi phí hợp lý cho việc mai táng; tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng; thiệt hại khác do luật quy định. Như vậy, đối chiếu với các quy định pháp luật có liên quan, thì đối tượng Phan Văn Phú có thể sẽ phải đối diện với hình phạt rất nghiêm khắc và phải thực hiện trách nhiệm bồi thường thiệt hại do xâm phạm tính mạng của những người liên quan.
Tình huống thứ hai: Chủ shop online thu tiền tỷ nhưng ‘né’ đóng thuế sẽ đối diện mức phạt nào?
Điển hình, Công an tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với L.T.A.T. (33 tuổi, trú tại TP Vũng Tàu) để điều tra về hành vi trốn thuế và buôn lậu. T. bị phát hiện kinh doanh hàng hóa nhập từ Thái Lan qua nhiều tài khoản trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội như Facebook, TikTok nhưng không đăng ký kinh doanh, không kê khai và không nộp thuế.
Có thể thấy, kinh doanh online nhưng không kê khai, không nộp thuế đang bị cơ quan chức năng siết chặt. Nhiều trường hợp thu hàng chục tỷ đồng, trốn thuế hàng trăm triệu đã bị khởi tố, đối mặt án hình sự. Theo đó, trong thời gian dài, nhiều cá nhân kinh doanh online ngang nhiên “né” thuế, coi mạng xã hội như chợ trời, thu tiền tỷ nhưng không hề kê khai doanh thu hay thực hiện nghĩa vụ với nhà nước.Hiện nay, cơ quan thuế và công an đã vào cuộc. Nhiều “hot seller” đang bị sờ gáy, bị truy ngược dòng tiền, sao kê tài khoản, truy thu thuế, thậm chí có nguy cơ bị xử lý hình sự nếu cấu thành hành vi trốn thuế có tổ chức.
Trong đó, các khoản thuế chủ yếu mà người kinh doanh online cần phải nộp bao gồm: Lệ phí môn bài, thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng. Nếu doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên, người bán hàng phải nộp thuế thu nhập cá nhân với mức 0,5%, thuế này được tính theo tháng, có thể kê khai theo tháng hoặc quý nhưng quyết toán theo năm và nộp thuế VAT bằng 1% doanh thu khi đạt trên 100 triệu đồng/năm.
Căn cứ theo Điều 17, Nghị định 125/2020/NĐ-CP, nếu thuộc đối tượng đóng thuế mà hộ, cá nhân kinh doanh online không đóng thuế hoặc đóng thuế muộn sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật. Tại khoản 2, Điều 59, Luật Quản lý thuế năm 2019, mức tính tiền nộp chậm bằng 0,03% ngày tính trên số thuế chậm nộp và thời gian tính tiền chậm nộp sẽ được tính liên tục từ ngày tiếp theo ngày phát sinh tiền chậm nộp thuế đến ngày liền kề trước ngày người nộp thuế chuyển tiền nộp chậm vào ngân sách nhà nước.
Căn cứ theo điều 200, Bộ luật Hình sự quy định về tội trốn thuế:
TRong đó, người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây trốn thuế với số tiền từ 100 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng hoặc dưới 100 triệu đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trốn thuế hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 202, 250, 251, 253, 254, 304, 305, 306, 309 và 311 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm: Không nộp hồ sơ đăng ký thuế; không nộp hồ sơ khai thuế; nộp hồ sơ khai thuế sau 90 ngày kể từ ngày hết hạn nộp hồ sơ khai thuế hoặc hết thời hạn gia hạn nộp hồ sơ khai thuế theo quy định của pháp luật; Không ghi chép trong sổ kế toán các khoản thu liên quan đến việc xác định số tiền thuế phải nộp; Không xuất hóa đơn khi bán hàng hóa, dịch vụ hoặc ghi giá trị trên hóa đơn bán hàng thấp hơn giá trị thanh toán thực tế của hàng hóa, dịch vụ đã bán; Sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp để hạch toán hàng hóa, nguyên liệu đầu vào trong hoạt động phát sinh nghĩa vụ thuế làm giảm số tiền thuế phải nộp hoặc làm tăng số tiền thuế được miễn, số tiền thuế được giảm hoặc tăng số tiền thuế được khấu trừ, số tiền thuế được hoàn; Sử dụng chứng từ, tài liệu không hợp pháp khác để xác định sai số tiền thuế phải nộp, số tiền thuế được hoàn; Khai sai với thực tế hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu mà không khai bổ sung hồ sơ khai thuế sau khi hàng hóa đã được thông quan, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 188 và Điều 189 của Bộ luật này; Cố ý không kê khai hoặc khai sai về thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 188 và Điều 189 của Bộ luật này; Câu kết với người gửi hàng để nhập khẩu hàng hóa, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 188 và Điều 189 của Bộ luật này; Sử dụng hàng hóa thuộc đối tượng không chịu thuế, miễn thuế, xét miễn thuế không đúng mục đích quy định mà không khai báo việc chuyển đổi mục đích sử dụng với cơ quan quản lý thuế.
Cạnh đó, phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, bị phạt tiền từ 500 triệu đồng đến 1,5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 03 năm: Có tổ chức; Số tiền trốn thuế từ 300 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; Phạm tội 02 lần trở lên; Tái phạm nguy hiểm.
Mặt khác, phạm tội trốn thuế với số tiền 1 tỷ đồng trở lên, bị phạt tiền từ 1,5 tỷ đồng đến 4,5 tỷ đồng hoặc phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. 5. Pháp nhân thương mại phạm tội quy định: Thực hiện một trong các hành vi quy định tại khoản 1 Điều này trốn thuế với số tiền từ 200- dưới 300 triệu đồng hoặc từ 100- dưới 200 triệu đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi trốn thuế hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195 và 196 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 300 triệu đồng đến 1 tỷ đồng; Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, d và đ khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1-3 tỷ đồng; Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, bị phạt tiền từ 3-10 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm; Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễn; đ) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50- 200 triệu đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.
Qua tham chiếu các điều trên, các cá nhân kinh doanh online nên đăng ký kinh doanh với cơ quan nhà nước có thẩm quyền và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về thuế với nhà nước, tránh trường hợp bị phạt vì không kê khai, không nộp thuế. Đối với tội trốn thuế, hiện mức phạt tù cao nhất có thể lên đến 07 năm…
PCVP Viện IRLIE Hồ Vĩnh Chung (CVP Trung tâm TTLCC) – ThS. Trần Thành Vĩnh – Phó viện trưởng Viện IMRIC
