Trong quá trình hoạt động, ngoài công tác chuyên môn, Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE) phối hợp Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam; Tạp chí Văn hiến Việt Nam luôn xác định công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần tập thực hiện, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục phát luật, phát huy vai trò, hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật. Qua đó, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) ngày càng đi vào chiều sâu, trọng tâm, thống nhất, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Cụ thể, ngày 11/09/2025, tại số 412, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Tân Hưng, Thành phố Hồ Chí Minh – Viện IMRIC; Viện IRLIE giao Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) và Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) tổ chức buổi PBGDPL cho độc giả, các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật (Viện IRLIE) và Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE (Viện IMRIC) bằng hình thức trực tuyến và trực tiếp…
Với đội ngũ luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật là lực lượng nòng cốt đi đầu, đưa các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với mọi tầng lớp Nhân dân, nên đội ngũ này thường xuyên được rà soát, củng cố, kiện toàn và hoạt động phát huy hiệu quả. Theo đó, các luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật công tác ở nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau, có trình độ từ cử nhân trở lên, nhiều người trong số đó là thạc sỹ, tiến sỹ, chuyên gia có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực pháp luật; báo cáo viên pháp luật thường xuyên được bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng phổ biến pháp luật, kỹ năng biên soạn tài liệu, kỹ năng nói chuyện trước công chúng…nhờ đó hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật được thực hiện bài bản, khoa học, hiệu quả hơn.
Đồng thời, việc xây dựng, nhân rộng các mô hình điểm, có hiệu quả về PBGDPL được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm nghiên cứu thực hiện, lựa chọn những cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả trong công tác PBGDPL để thực hiện nhân rộng thực hiện, tổ chức biên tập và đăng tải chương trình sách nói pháp luật trên các trang mạng xã hội, trang tin điện tử trực thuộc như: www.bestlife.net.vn; www.huongnghiepthitruong.vn; www.chinhsachphapluat.vn; www.thamvanphapluat.vn; www.tuvanphapluatvietnam.vn; www.doanhnghiepnongnghiep.vn; www.nghiencuupldautu.vn; www.phattrienspcongnghe.vn và trên hai đặc san, Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam (in), góp phần tuyên truyền đến với các cơ quan, tổ chức, cá nhân, trong đó có các Trường đặc biệt dành cho những người yếu thế;…
Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm, tập trung đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả, phát huy được vai trò, tầm quan trọng của công nghệ thông tin vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong tình hình mới. Cạnh đó, góp phần triển khai nhanh chóng, chính xác, kịp thời các chủ trương, chính sách hỗ trợ của Đảng và pháp luật Nhà nước đến toàn thể Nhân dân và doanh nghiệp.
Tại đây, các luật gia, luật sư, tư vấn viên pháp luật, đã phân tích tình huống pháp lý dành cho đối tượng ‘thông chốt’ bảo vệ sự kiện A80 – Thấy người khác nhảy cầu, đứng quay clip không can ngăn, cụ thể như sau:
Thứ nhất: Tình huống pháp lý dành cho đối tượng ‘thông chốt’ bảo vệ sự kiện A80?
Qua theo dõi báo chí đưa tin, vào ngày 28/8 vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra CATP Hà Nội đã tạm giữ hình sự đối tượng Nguyễn Xuân Khải (SN 2003 trú tại xã Hiền Lương, tỉnh Phú Thọ) để điều tra hành vi chống người thi hành công vụ. Được biết, khoảng 21h40 ngày 27/8/2025, Tổ công tác của Công an phường Láng làm nhiệm vụ bảo vệ buổi Sơ duyệt cấp Nhà nước Lễ kỷ niệm, diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, tại khu vực đường Láng – Trần Duy Hưng phát hiện Nguyễn Xuân Khải điều khiển xe máy không đội mũ bảo hiểm, chạy ngược chiều trên đường Láng (hướng từ Ngã Tư Sở về Cầu Giấy). Cùng thời điểm, cán bộ công an phường đã ra tín hiệu dừng xe nhưng đối tượng không chấp hành, tăng ga xe máy, lao vào và làm 1 cán bộ công an phường ngã ra đường.
Tổ công tác của công an phường đã khống chế, bắt giữ và đưa đối tượng về trụ sở. Tiến hành kiểm tra nồng độ cồn đối tượng Khải có kết quả 0,572 mg/l khí thở. Căn cứ vào tài liệu thu thập được, Cơ quan Cảnh sát điều tra – CATP Hà Nội đã tạm giữ hình sự đối tượng Nguyễn Xuân Khải về hành vi chống người thi hành công vụ.
Tương tự, vào chiều 27/8/2025, tại chốt bảo vệ phục vụ buổi Sơ duyệt Lễ kỷ niệm A80, thuộc khu vực nút giao dốc Đồng Cổ – Hoàng Hoa Thám, xuất hiện một đối tượng có lời lẽ, phát ngôn thách thức lực lượng công an làm nhiệm vụ bảo đảm an ninh trật tự. Ngay sau đó, Công an phường Tây Hồ đã phối hợp Công an phường Ngọc Hà tiến hành làm việc với đối tượng thách thức lực lượng công an, gây rối tại chốt bảo vệ A80. Danh tính người này được xác định là H.Đ.D (SN 1999, trú tại phường Ngọc Hà, Hà Nội). Tại cơ quan công an, H.Đ.D đã thừa nhận hành vi vi phạm của bản thân và mong cơ quan chức năng tạo điều kiện để sửa chữa. Công an phường Tây Hồ đang củng cố hồ sơ, xử lý đối tượng theo quy định của pháp luật.
Thông qua hai sự việc mà báo chí đưa tin trên, cho thấy hành vi chống đối hoặc không chấp hành hiệu lệnh hướng dẫn hay yêu cầu kiểm tra, kiểm soát của người thi hành công vụ là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, xâm hại đến hoạt động của lực lượng chức năng, có dấu hiệu của tội ‘Chống người thi hành công vụ’.
Qua đó, trường hợp trên, khi cán bộ công an phường làm nhiệm vụ phát hiện đối tượng có dấu hiệu vi phạm đã ra tín hiệu dừng xe nhưng đối tượng không chấp hành, tăng ga xe máy, lao vào và làm 1 cán bộ công an phường ngã ra đường. Có thể thấy đây là hành vi chống đối hoặc không chấp hành hiệu lệnh hướng dẫn hay yêu cầu kiểm tra, kiểm soát của người thi hành công vụ là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, xâm hại đến hoạt động của lực lượng chức năng trong việc bảo đảm trật tự an toàn giao thông. Nhất là dịp này mọi người dân hân hoan hướng về ngày lễ trọng đại của đất nước, sự kiện A80.
Qua tham chiếu chiếu Nghị định 168/2024/NĐ-CP (Nghị định 168) bởi nhiều lỗi vi phạm giao thông bị tăng mạnh mức xử phạt từ ngày 1/1/2025; thậm chí, hàng chục lần so với trước đây, đặc biệt là nhóm lỗi có tính chất cố ý và là nguyên nhân trực tiếp dẫn tới tai nạn.
Điển hình, vi phạm về nồng độ cồn, đối với xe máy, mức phạt có thể từ 2-3 triệu đồng đến 6-8 triệu đồng cho các mức nồng độ cồn khác nhau, còn với ô tô, mức phạt cao nhất lên tới 40 triệu đồng và tước giấy phép lái xe; người điều khiển ô tô vi phạm không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông mức phạt tiền 18 – 20 triệu đồng, cao gấp 4 lần quy định cũ; vận chuyển hàng trên xe không chằng buộc chắc chắn; cản trở, không chấp hành yêu cầu kiểm tra, kiểm soát của người thực thi công vụ; không chấp hành hiệu lệnh chỉ dẫn của người điều khiển giao thông… sẽ có mức phạt cao gấp 3 – 30 lần.
Có thể, cơ quan cảnh sát điều tra – CATP Hà Nội đã tạm giữ hình sự đối tượng Nguyễn Xuân Khải (SN 2003 trú tại tỉnh Phú Thọ) để điều tra hành vi chống người thi hành công vụ. Theo quy định của pháp luật, hành vi chống người thi hành công vụ giao thông có thể biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm: dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực tấn công, đánh đập, gây thương tích, chửi bới, lăng mạ, xúc phạm; cản trở, không chấp hành yêu cầu kiểm tra, xử lý vi phạm; kích động, xúi giục người khác, cố ý làm hư hỏng, phá hủy phương tiện, trang thiết bị của lực lượng cảnh sát giao thông.
Tại Điều 330 Bộ luật Hình sự 2015 (có hiệu lực ngày 1/1/2018), cụ thể: dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng những thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ hoặc ép buộc họ thực hiện hành vi trái pháp luật.
Đây có thể là các hành vi sử dụng vũ lực tác động lên thân thể người đang thi hành công vụ hoặc đe dọa dùng vũ lực, uy hiếp tinh thần người thi hành công vụ. Mục đích của người phạm tội là nhằm cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ, khiến cho họ không thể thực hiện được hoặc rất khó khăn trong thực hiện công vụ được giao, hoặc ép buộc họ thực hiện hành vi trái pháp luật.
Cùng với đó, đối với trường hợp hành vi chống người thi hành công vụ mà gây hậu quả chết người hoặc đã là dấu hiệu cấu thành tội “Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác” thì người phạm tội còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh tương ứng với hậu quả đã gây ra”.
Ngoài ra, tùy thuộc vào tính chất và mức độ của hành vi phạm tội thì người phạm tội “Chống người thi hành công vụ” có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm theo quy định tại khoản 1, hoặc bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm nếu thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 330 Bộ luật Hình sự như: phạm tội có tổ chức; phạm tội 2 lần trở lên; xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội; gây thiệt hại về tài sản 50.000.000 đồng trở lên; tái phạm nguy hiểm…
Như vậy, đối với mức xử phạt với hành vi chống người thi hành công vụ hiện được đánh giá là vẫn chưa đủ sức răn đe. Các hành vi chống đối của các đối tượng ngày một biến tướng rất nguy hiểm, không chỉ dừng lại ở việc xúc phạm bằng lời nói, các đối tượng còn hoạt động theo dạng băng nhóm, cố tình sử dụng hung khí nguy hiểm, thực hiện hành vi có thể dẫn đến chết người như tông xe trực diện vào cảnh sát. Mong rằng, cần phải xử lý nghiêm hơn nữa nhằm mục đích răn đe, phòng ngừa chung đối với hành vi chống người thi hành công vụ.
Thứ nhì: Thấy người khác nhảy cầu, đứng quay clip không can ngăn, có bị xử lý?
Trong suốt thời gian qua, mạng xã hội phẫn nộ một clip nam thanh niên say rượu nhảy cầu nhưng một số người chỉ đứng quay clip, cười cợt và không can ngăn. Qua đó, lãnh đạo xã biên giới Quang Chiểu (tỉnh Thanh Hóa) xác nhận sự việc xảy ra trên địa bàn và sau đó thanh niên này mất tích.
Thành viên CLB BCTT&CSPL nêu câu hỏi: Luật pháp quy định ra sao khi nhìn thấy người khác nhảy cầu, có ý định tự tử, tự sát nhưng không can ngăn?
Tại Điều 132 Bộ Luật Hình sự 2015 về tội “Không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng” quy định: Người nào thấy người khác đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, tuy có điều kiện mà không cứu giúp dẫn đến hậu quả người đó chết, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm; Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm. Người không cứu giúp là người mà theo pháp luật hay nghề nghiệp có nghĩa vụ phải cứu giúp; Phạm tội dẫn đến hậu quả 2 người trở lên chết, thì bị phạt tù từ 3 năm đến 7năm; Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làmcông việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.
Căn cứ nội dung của quy định trên, để bị truy tố về tội này thì điều kiện tiên quyết phải có là có hậu quả chết người. Ngoài ra, nếu chứng minh được người không cứu giúp tại thời điểm đó có điều kiện để cứu giúp nhưng bỏ mặc không thực hiện thì người đó có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm tùy vào mức độ nghiêm trọng của hành vi bỏ mặc.
Nếu chứng minh người không cứu giúp là người đã vô ý gây ra tình trạng nguy hiểm hoặc có nghề nghiệp hoặc nghĩa vụ phải cứu giúp người khác nhưng bỏ mặc khiến người đó chết thì có thể bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm theo quy định tại Khoản 2 Điều này.
Tại Điều 131 Bộ Luật Hình sự 2015 có quy định về tội xúi giục hoặc giúp người khác tự sát
Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt cải tạo không giamgiữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm: Kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác tự tước đoạt tính mạng của họ;Tạo điều kiện vật chất hoặc tinh thần cho người khác tự tước đoạt tính mạng của họ.
Phạm tội làm 2 người trở lên tự sát, thì bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm.”Theo quy định tại Điều này người có hành vi kích động, dụ dỗ, thúc đẩy hoặc tạo điều kiện giúp cho người khác tự sát thì thì có thể bị phạt tù nhẹ nhất là từ 6 tháng đến tối đalà 7 năm.
Trong khi đó, Điều 132 nêu trên, tội “Xúi giục hoặc giúp người khác tự sát” quy định chỉ cần có hành vi, không nhất thiết phải có hậu quả chết người…
PCT Hiệp hội Nghiên cứu, tư vấn về Chính sách, pháp luật cho hoạt động đầu tư tại Việt Nam (AVRCIPL), TS. Hồ Minh Sơn – VT Viện IMRIC; GĐ Trung tâm TTLCC
