Ngày 25/06/2025, tại số 412, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Bình Thuận, quận 7, TP.HCM, Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) tiếp tục phối hợp Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam giao Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) tổ chức chương trình tuyên truyền pháp luậtmiễn phí cho người dân và các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE (Viện IMRIC) và Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật (Viện IRLIE)...
Chương trình đã tập trung tuyên truyền và tư vấn về Luật Tư pháp người chưa thành niên; các quy định phòng, chống bạo lực gia đình, bạo lực học đường; pháp luật về hôn nhân – gia đình, lao động, việc làm…truyền đạt nội dung về chế định thừa kế theo Bộ luật Dân sự năm 2015; chính sách của Nhà nước về trợ giúp pháp lý và Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017. Các quy định chung về thừa kế, thừa kế theo di chúc, thừa kế theo pháp luật; mục đích, ý nghĩa của trợ giúp pháp lý; quy định về người thuộc diện trợ giúp pháp lý, người thực hiện trợ giúp pháp lý, trình tự, thủ tục trợ giúp pháp lý; trợ giúp pháp lý góp phần giảm nghèo bền vững.
Bên cạnh đó, trợ giúp viên pháp lý của Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) cũng tuyên truyền pháp luật thông qua một số tình huống thực tế từ cơ sở về dân sự, hôn nhân gia đình; giải đáp các vướng mắc của người dân, doanh nghiệp liên quan đến các lĩnh vực như đất đai, chế độ chính sách…Viện IMRIC; Viện IRLIE và TC DN&TTVN mong muốn thông qua chương trình giúp người dân, doanh nghiệp nâng cao hiểu biết pháp luật, thông tin về trợ giúp pháp lý, từ đó có thể tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình…
Đội ngũ luật gia, luật sư, tư vấn viên pháp luật của Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn là những người được đào tạo bài bản về chuyên môn kiến thức pháp luật, có kỹ năng kinh nghiệm trong tư vấn pháp luật và tham gia tố tụng…Do đó, việc phát huy vai trò trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và trợ giúp pháp lý (PBGD&TGPL) đến người dân là điều cần thiết…Xin trích lược hai tình huống dưới đây:
Tình huống thứ nhất: Bắt ép trẻ em đi ăn xin có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật nêu câu hỏi: Hiện nay, tại một số thành phố, có điểm du lịch vẫn xảy ra tình trạng trẻ em đi ăn xin. Nhiều người lợi dụng trẻ em đi ăn xin để trục lợi cá nhân. Xin hỏi, hành vi bắt ép trẻ em đi ăn xin bị xử phạt thế nào? Có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Căn cứ Điều 26 Luật Trẻ em 2016, trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không bị bóc lột sức lao động; không phải lao động trước tuổi, quá thời gian hoặc làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm theo quy định của pháp luật; không bị bố trí công việc hoặc nơi làm việc có ảnh hưởng xấu đến nhân cách và sự phát triển toàn diện của trẻ em.
Tại khoản 7 Điều 4 Luật Trẻ em 2016, bóc lột trẻ em là hành vi bắt trẻ em lao động trái quy định của pháp luật về lao động; trình diễn hoặc sản xuất sản phẩm khiêu dâm; tổ chức, hỗ trợ hoạt động du lịch nhằm mục đích xâm hại tình dục trẻ em; cho, nhận hoặc cung cấp trẻ em để hoạt động mại dâm và các hành vi khác sử dụng trẻ em để trục lợi.
Tại khoản 3 Điều 6 Luật Trẻ em 2016 quy định rõ hành vi xâm hại tình dục, bạo lực, lạm dụng, bóc lột trẻ em là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm.
Do đó, căn cứ theo các quy định nêu trên thì hành vi bắt trẻ em đi ăn xin là hành vi vi phạm pháp luật. Theo đó, căn cứ vào tính chất, mức độ vi phạm người có hành vi tổ chức, bắt ép trẻ em xin ăn sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Căn cứ theo khoản 2 Điều 23 Nghị định 130/2021/NĐ-CP quy định, phạt tiền từ 10 – 15 triệu đồng đối với một trong các hành vi tổ chức, ép buộc trẻ em đi xin ăn; cho thuê, cho mượn trẻ em hoặc sử dụng trẻ em để xin ăn.
Ngoài ra, đối tượng có hành vi bắt trẻ em đi ăn xin còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm lạm dụng, bóc lột trẻ em, sử dụng trẻ em để xin ăn; buộc chịu mọi chi phí để khám bệnh, chữa bệnh (nếu có) cho trẻ em đối với hành vi vi phạm lạm dụng, bóc lột trẻ em, sử dụng trẻ em để xin ăn.
Trong đó, mức phạt trên là mức phạt đối với cá nhân; đối với tổ chức vi phạm mức phạt gấp hai lần mức phạt đối với cá nhân. Vì vậy, hành vi ép buộc trẻ em đi ăn xin có thể bị xử phạt hành chính với mức phạt từ 10 – 15 triệu đồng đối với cá nhân và từ 20 – 30 triệu đồng đối với tổ chức.
Nếu hành vi bắt ép trẻ em đi ăn xin đạt đến mức tội phạm, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Tùy theo tính chất, mức độ cụ thể của hành vi trên thực tế mà người tổ chức, bắt ép trẻ em ăn xin có thể bị xử lý hình sự về một trong các tội sau:
Điều 140 Bộ luật Hình sự, tội hành hạ người khác với mức phạt tù cao nhất lên đến 3 năm tù.
Điều 296 Bộ luật Hình sự, tội vi phạm quy định về sử dụng người lao động dưới 16 tuổi với mức phạt tù cao nhất lên đến 12 năm tù.
Điều 134 Bộ luật Hình sự, tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác với mức hình phạt cao nhất lên đến tù chung thân.
Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 58 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, trong trường hợp, cha mẹ hay người thân ép buộc con mình đi ăn xin hoặc lang thang kiếm sống thì sẽ bị phạt tiền từ 20 – 30 triệu đồng. Tại Điều 85 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, cha mẹ có thể sẽ bị hạn chế quyền nuôi con.
Tình huống thứ. hai: Xây dựng công trình vào ban đêm có vi phạm?
Thành viên Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE nêu câu hỏi: Khoảng nửa tháng nay, có một công trình phía sau nhà tôi đang xây dựng. Họ rào tôn lại và xây cả ngày lẫn đêm. Việc thi công công trình vào ban đêm gây ồn khiến người dân bức xúc. Khoảng 8-10 giờ đêm là cả xóm đinh tai nhức óc bởi âm thanh từ công trình. Pháp luật có cho phép thi công công trình vào ban đêm không?
Luật không có quy định cấm xây dựng công trình vào ban đêm. Thế nhưng, dù xây dựng vào ban ngày hay ban đêm thì cũng phải tuân thủ quy định pháp luật liên quan đến việc gây ra tiếng ồn…
Về quy định chung, hiện nay luật không cấm xây dựng công trình vào ban đêm, thực tế các công trình được xây dựng vào ban đêm cũng rất nhiều. Tuy nhiên, dù xây dựng vào ban ngày hay ban đêm thì cũng phải tuân thủ quy định pháp luật về xây dựng.
Căn cứ theo Điều 111 Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2020) quy định yêu cầu đối với thi công xây dựng công trình phải tuân thủ thiết kế xây dựng được duyệt, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật áp dụng cho công trình; bảo đảm an toàn cho công trình xây dựng; bảo vệ môi trường, phòng, chống cháy, nổ và điều kiện an toàn khác theo quy định của pháp luật….
Căn cứ theo Điều 174 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định khi xây dựng công trình, chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản phải không được xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của chủ sở hữu, người có quyền khác đối với tài sản là bất động sản liền kề và xung quanh.
Tại Khoản 5 Điều 64 Luật bảo vệ môi trường 2020 quy định việc thi công xây dựng, cải tạo, sửa chữa, phá dỡ công trình xây dựng phải bảo đảm các yêu cầu về bảo vệ môi trường, trong đó có biện pháp không phát tán bụi, nhiệt, tiếng ồn, độ rung, ánh sáng vượt mức cho phép theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường.
Căn cứ theo Điều 22 Nghị định số 45/2022, đối với hành vi gây tiếng ồn vượt quy chuẩn kỹ thuật về tiếng ồn dưới 02 dBA sẽ bị phạt cảnh cáo từ 1 triệu đồng đến 160 triệu đồng tùy mức độ ô nhiễm tiếng ồn. Ngoài ra, có thể áp dụng hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định.
Qua đó, nếu khi thi công xây dựng vào ban đêm đảm bảo các yêu cầu trong thi công xây dựng theo quy định của pháp luật thì việc thi công vào ban đêm không vi phạm pháp luật. Trường hợp, nếu người dân cảm thấy việc thi công xây dựng gây ồn ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt thì có thể qua trao đổi trực tiếp với chủ công trình, người thi công công trình để tìm ra hướng xử lý sao cho thuận cả đôi đường. Sóng song đó, người dân có thể phản ánh lên chính quyền địa phương để được hỗ trợ, giải quyết…
Phó viện trưởng Viện IRLIE, ThS. Phạm Trắc Long – Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn
