Có thể thấy, việc trợ giúp pháp lý là một chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước dành cho những người không có khả năng sử dụng dịch vụ pháp lý có thu phí, theo đó người nghèo, người yếu thế trong xã hội được sử dụng dịch vụ pháp lý miễn phí khi có vướng mắc, tranh chấp pháp luật.
Trong quá trình hoạt động của Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) thường xuyên phối hợp Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật&Kinh tế hội nhập (IRLIE); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam luôn xem công tác trợ giúp pháp lý góp phần giúp người dân giảm nghèo về pháp luật, do đó, Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2006 và Luật Trợ giúp pháp lý được Quốc hội thông qua năm 2017 đều xác định người nghèo là nhóm đối tượng ưu tiên đầu tiên trong các nhóm đối tượng được trợ giúp pháp lý…
Cụ thể, vào sáng ngày 29/09/2025, tại số 412, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Tân Thuận, TP.HCM. Viện IMRIC phối hợp Viện IRLIE; TC DN&TTVN giao Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) tổ chức buổi tham vấn, phổ biến giáo dục pháp luật miễn phí bằng hình thức trực tiếp và trực tuyến. Đồng thời, truyền tải nội dung trên các trang tin điện tử, mạng xã hội, tạp chí in như: www.huongnghiepthitruong.vn (Viện IMRIC); www.chinhsachphapluat.vn (Viện IRLIE); www.tuvanphapluatvietnam.vn (Trung tâm TVPLMS); www.thamvanphapluat.vn (Trung tâm TTLCC); www.nghiencuupldautu.vn và www.phattrienspcongnghe.vn (Hiệp hội Nghiên cứu, Tư vấn về Chính sách, pháp luật cho hoạt động đầu tư tại Việt Nam “AVRCIPL”); www.bestlife.net.vn; www.doanhnghiepnongnghiep.vn (liên kết Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam); www.vanhoacongdong.vn (Hiệp hội Phát triển Văn hoá cộng đồng Việt Nam)…
Như vậy, với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các Bộ, ngành, địa phương, Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm về công tác trợ giúp pháp lý cho người nghèo, người yếu thế được triển khai đồng bộ, thống nhất trên toàn quốc và được thực hiện thường xuyên, trong đó chú trọng các hoạt động hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo, người yếu thế như: thực hiện vụ việc trợ giúp pháp lý; truyền thông về trợ giúp pháp lý ở cơ sở; nâng cao năng lực đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý, đội ngũ người tham gia trợ giúp pháp lý…
Cùng với đó, các hoạt động trợ giúp pháp lý được Viện IMRIC; Viện IRLIE; TC DN&TTVN và Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm tuyên truyền về các vụ việc trợ giúp pháp lý, với mong muốn ngày càng được nâng cao, nhiều vụ việc thành công, hiệu quả như người được trợ giúp pháp lý được tuyên không có tội hoặc được tuyên mức án nhẹ hơn hoặc chuyển tội danh hay thay đổi khung hình phạt thấp hơn so với mức đề nghị trong cáo trạng của Viện kiểm sát nhân dân…Đặc biệt, trongsuốt thời gian qua trợ giúp pháp lý đã thể hiện rất tốt vai trò của mình trong việc đảm bảo việc xét xử vụ việc khách quan, đúng người, đúng tội, tránh được oan sai cho người dân cũng như đã thực hiện thành công chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước dành cho người nghèo, các đối tượng yếu thế trong xã hội. Trợ giúp pháp lý đã giúp người dân sử dụng pháp luật khi có tranh chấp, vướng mắc, giúp người dân “giảm nghèo về pháp luật”, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, người dân yên tâm lao động để giảm nghèo về kinh tế…
Tại buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật miễn phí lần này, các luật gia, luật sư, tư vấn viên, cọng tác viên tư vấn pháp luật của Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) đã tham vấn về hai trường hợp cụ thể như sau:
Thứ nhất: Doanh nghiệp cần làm gì để quản trị dòng tiền?
Có thể thấy, đối với doanh nghiệp, dòng tiền giữ vai trò tương tự. Có sản phẩm tốt, có khách hàng nhiều, nhưng nếu dòng tiền không được kiểm soát, doanh nghiệp sẽ giống như một cơ thể khỏe mạnh bề ngoài nhưng bên trong đang mất máu. Qua đó, có nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ không “chết” vì thiếu lợi nhuận, mà vì dòng tiền bị nghẽn hoặc chảy máu liên tục.
Tại buổi tham vấn pháp lý, nhiều doanh nghiệp thuộc CLB DN IMRIC – IRLIE nêu câu hỏi: Làm thế nào để quản trị dòng tiền như máu, để vận hành không rơi vào trạng thái “xuất huyết” âm thầm?
Trước hết, cần nhìn nhận là sự khác biệt giữa lợi nhuận và dòng tiền. Lợi nhuận là con số thể hiện trên báo cáo, còn dòng tiền là thực tế trong két. Không ít doanh nghiệp mải miết chạy theo doanh thu, ký hợp đồng lớn, nhưng lại cho khách hàng nợ quá lâu. Trên giấy tờ thì công ty lãi, nhưng thực tế nhân sự không có tiền trả lương, nhà cung cấp thúc ép, các chi phí vận hành dồn dập. Sự lệch pha giữa lợi nhuận và dòng tiền chính là nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) tưởng mình phát triển, nhưng lại gục ngã chỉ sau một vài cú sốc tài chính.
Trong đó, việc quản lý được chu kỳ thu – chi. Doanh nghiệp càng nhỏ thì càng cần kiểm soát sát sao dòng chảy này. Nếu hợp đồng ký mà chưa có kế hoạch thu tiền rõ ràng, đây không phải là hợp đồng tốt. Nếu chi phí dồn ra trước nhưng thu tiền lại kéo dài, dòng tiền sẽ luôn ở thế căng thẳng. Lãnh đạo SME cần học cách đàm phán điều khoản thanh toán ngay từ đầu, không chỉ quan tâm đến giá trị hợp đồng mà còn đến lịch dòng tiền đi vào tài khoản. Quản trị vận hành mà bỏ qua nhịp điệu của dòng tiền chẳng khác nào vận động viên chạy đường dài mà quên thở đúng nhịp.
Mặt khác, việc “xuất huyết” là sự lãng phí trong chi tiêu nội bộ. Nhiều SME có thói quen chi tiêu cảm tính: đầu tư quá sớm vào những hạng mục chưa cần thiết, tuyển người vượt năng lực trả lương, hay chạy theo công nghệ không mang lại giá trị tức thì. Những khoản chi nhỏ tích tụ thành gánh nặng, tạo nên vết rỉ máu khó kiểm soát.
Đồng thời, SME cần chú ý đến dòng tiền dự phòng. Doanh nghiệp nhỏ thường ít quỹ dự phòng, nên chỉ một biến động như khách hàng chậm thanh toán hay doanh số giảm bất ngờ cũng có thể khiến toàn bộ hệ thống rơi vào khủng hoảng. Cách tiếp cận an toàn là luôn có kế hoạch giữ lại một phần dòng tiền để tạo “vùng đệm”, giống như cơ thể dự trữ máu trong tủy để ứng phó khi có vết thương. Vùng đệm này không chỉ bảo vệ doanh nghiệp trong giai đoạn khó khăn, mà còn giúp nắm bắt cơ hội khi thị trường mở ra.
Đặc biệt, lãnh đạo doanh nghiệp cần nhìn dòng tiền như một công cụ quản trị chiến lược chứ không chỉ là vấn đề kế toán. Mỗi quyết định kinh doanh đều cần được soi chiếu qua lăng kính dòng tiền. Một chiến dịch marketing hoành tráng nhưng khiến dòng tiền âm liên tục, chưa chắc đã là lựa chọn đúng. Một kế hoạch mở rộng quy mô nhưng không tính đến khả năng xoay vòng vốn, có thể biến thành “cái bẫy” làm doanh nghiệp kiệt quệ.
Dòng tiền là máu. Như vậy, doanh nghiệp có thể chịu đựng những cú va đập về thị trường, về cạnh tranh, nhưng không thể tồn tại nếu để mất máu liên tục. SME muốn bền vững phải học cách nuôi dưỡng, lưu thông và bảo vệ dòng tiền như bảo vệ mạch máu của chính mình. Và điều đó bắt đầu từ sự tỉnh thức của lãnh đạo: đừng để lợi nhuận làm mờ mắt, hãy nhìn thẳng vào dòng chảy thực sự đang nuôi sống doanh nghiệp.
Thứ hai: Ký hợp đồng vay tiền nhưng chưa nhận tiền thì nên làm gì?
Các doanh nghiệp thuộc CLB DN IMRIC – IRLIE nêu câu hỏi: Nên làm gì khi chủ doanh nghiệp vay tiền, ký hợp đồng nhưng vẫn chưa nhận được tiền?
Căn cứ theo Bộ luật Dân sự 2015, tài sản gồm: vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền sử dụng đối với tài sản. Tài sản có thể là động sản hoặc bất động sản. Như vậy tiền là một loại tài sản.
Tại Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng cho vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay. Khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định. Sau khi hợp đồng vay tiền có hiệu lực, bên vay sẽ trở thành chủ sở hữu tài sản vay kể từ thời điểm nhận tài sản đó.
Tại Điều 401 BLDS năm 2015, hợp đồng vay tiền bắt đầu phát sinh hiệu lực khi: Hợp đồng được giao kết hợp pháp có hiệu lực từ thời điểm giao kết, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật liên quan có quy định khác; Từ thời điểm hợp đồng có hiệu lực, các bên phải thực hiện quyền và nghĩa vụ đối với nhau theo cam kết. Hợp đồng có thể bị sửa đổi hoặc hủy bỏ theo thỏa thuận của các bên hoặc theo quy định của pháp luật.
Tại Điều 465 Bộ luật Dân sự 2015 – nghĩa vụ của bên cho vay trong hợp đồng vay tài sản, nghĩa vụ của bên cho vay. Cụ thể: Giao tài sản cho bên vay đầy đủ, đúng chất lượng, số lượng vào thời điểm và địa điểm theo thỏa thuận; Bồi thường thiệt hại cho bên vay, nếu bên cho vay biết tài sản không bảo đảm chất lượng mà không báo cho bên vay biết, trừ trường hợp bên vay biết mà vẫn nhận tài sản đó; Không được yêu cầu bên vay trả lại tài sản trước thời hạn, trừ trường hợp quy định tại Điều 470 của Bộ luật này hoặc luật khác có liên quan quy định khác. Cạnh đó, bên cho vay phải giao tài sản cho bên vay đầy đủ, đúng chất lượng, số lượng vào thời điểm và địa điểm đã thỏa thuận trong hợp đồng cho vay.
Khi gặp phải trường hợp đã ký hợp đồng vay tiền nhưng chưa nhận được tiền, quý doanh nhân có thể tham khảo một số cách giải quyết như sau:
Với việc bên cho vay giải ngân chậm hoặc chưa tới thời hạn giải ngân: Người vay chủ động liên hệ với ngân hàng, công ty tài chính cho vay, nhân viên tại đó sẽ cho biết nguyên nhân và thời hạn giải ngân cụ thể; Nếu quá thời hạn như đã thông báo, người vay có thể đến trực tiếp ngân hàng, công ty tài chính để hủy hợp đồng; Trường hợp bên cho vay không chịu hủy hợp đồng mà người vay có minh chứng cụ thể thì có thể tìm cơ quan có thẩm quyền yêu cầu giải quyết, đòi bồi thường thiệt hại nếu có.
Với việc vay số tiền lớn tại ngân hàng nên ngân hàng phải chờ huy động vốn: Trường hợp này không hiếm gặp. Nếu tại thời điểm ký, rà soát hợp đồng vay mà ngân hàng không đủ số vốn, người vay phải đợi ngân hàng huy động đầy đủ vốn mới được nhận tiền. Nếu chờ thời gian quá lâu thì người vay có thể trực tiếp đến ngân hàng yêu cầu hủy hợp đồng.
Với việc để sai thông tin tài khoản nhận tiền hoặc bên cho vay chuyển tiền nhầm tài khoản: Tình huống này mang đến một rủi ro cho cả người vay lẫn người cho vay. Với trường hợp này, cách giải quyết tốt nhất là liên hệ đến ngân hàng để được hỗ trợ và giải quyết kịp thời.
Với trường hợp bên cho vay lừa đảo: Người vay chủ động liên hệ hoặc trực tiếp đến cơ quan công an nơi gần nhất để tố cáo người cho vay lừa đảo, cơ quan chức năng sẽ tiếp nhận thông tin và xử lý kịp thời.
Viện trưởng Viện IMRIC, Gs.Ts. Hồ Minh Sơn – Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm
