Có thể thấy, công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật là nhiệm vụ đầu tiên của quá trình tổ chức thi hành pháp luật, là cầu nối để truyền tải các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với người dân.
Vì vậy, Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) thường xuyên phối hợp Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam (TC DN&TTVN) giao Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn tiếp tục tổ chức buổi tham vấn pháp lý bằng hình thức trực tuyến và trực tiếp cho các doanh nghiệp thành viên, các câu lạc bộ trực thuộc vào sáng ngày 12/06/2025. Nhằm tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật như là nhiệm vụ đầu tiên của quá trình tổ chức thi hành pháp luật, là cầu nối để truyền tải các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với người dân. Do đó, nâng cao hiệu quả công tác tuyên tuyền phổ biến, giáo dục pháp luật để ý thức thượng tôn pháp luật trở thành sức mạnh động lực phát triển xã hội.
Thời gian qua, công tác tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật đã được Viện IMRIC; Viện IRLIE và TC DN&TTVN cùng Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) đặc biệt chú trọng thực hiện với nhiều nội dung và hình thức, đáp ứng nhu cầu tiếp cận pháp luật của doanh nghiệp, người dân, từ đó, nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật. Qua đó, tuyên truyền các chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước đến với bà con nhân dân cũng như vận động người thân, bạn bè và khách đến quán tìm đọc, tham khảo các loại sách, báo để nâng cao hiểu biết, kiến thức pháp luật.
Có thể nói, phổ biến, giáo dục pháp luật là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị tư tưởng. Chỉ khi làm tốt công tác phổ biến, giáo dục pháp luật mới giúp nâng cao nhận thức, ý thức để chấp hành pháp luật một cách tự giác, nghiêm minh, nêu cao tinh thần thượng tôn pháp luật. Vì vậy, việc tuyên truyền cần được thực hiện thường xuyên với nhiều hình thức đa dạng, phong phú. Có như vậy, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật mới đạt được hiệu quả cao.
Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) xin trích lược hai tình huống mà các luật gia, luật sư, các tư vấn viên pháp luật của trung tâm đã tham vấn miễn phí như sau:
Tình huống thứ nhất: Lắp gương chiếu hậu vẫn bị CSGT xử phạt
Trong trường hợp gương chiếu hậu bên trái người điều khiển có nhưng lắp sai quy định, không chắc chắn vẫn có thể bị xử phạt.
Tham chiếu Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông đường bộ có quy định về điều kiện của phương tiện khi tham gia giao thông, cụ thể là xe máy.
Tại khoản 1 Điều 14, người điều khiển xe máy sẽ bị phạt 400.000-600.000 đồng nếu: Điều khiển xe không có còi; đèn soi biển số; đèn báo hãm; gương chiếu hậu bên trái người điều khiển hoặc có nhưng không có tác dụng; điều khiển xe không có đèn tín hiệu hoặc có nhưng không có tác dụng.
Mức phạt trên cũng áp dụng cho các lỗi: Điều khiển xe không có đèn chiếu sáng gần, xa hoặc có nhưng không có tác dụng, không đúng tiêu chuẩn thiết kế; điều khiển xe không có hệ thống hãm hoặc có nhưng không có tác dụng, không bảo đảm tiêu chuẩn kỹ thuật; điều khiển xe lắp đèn chiếu sáng về phía sau xe.
Đối với lỗi xe không có gương chiếu hậu bên trái người điều khiển hoặc có nhưng không có tác dụng, theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP trước đó, mức phạt chỉ 100.000-200.000 đồng.
Căn cứ theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 14:2024/BGTVT về Chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe mô tô, xe gắn máy, gương chiếu hậu xe máy đạt chuẩn phải đáp ứng những điều kiện sau: Gương chiếu hậu phải được lắp đặt chắc chắn. Người lái có thể điều chỉnh được vùng quan sát tại vị trí lái; Bề mặt phản xạ của gương chiếu hậu phải có dạng hình lồi và có thể nhận rõ hình ảnh ở phía sau với khoảng cách tối thiểu 50m về phía bên phải và bên trái hoặc tâm bề mặt phản xạ của gương phải cách mặt phẳng trung tuyến dọc của xe một khoảng tối thiểu là 280mm;Trong trường hợp gương tròn, đường kính của bề mặt phản xạ không được nhỏ hơn 94mm và không được lớn hơn 150mm; Trong trường hợp gương không tròn kích thước của bề mặt phản xạ phải chứa được một hình tròn nội tiếp có đường kính 78mm và phải nằm trong một hình chữ nhật có kích thước 120x200mm.
Căn cứ theo Quy chuẩn Quốc gia QCVN 14:2015/BGTVT, xe máy phải lắp gương chiếu hậu theo quy định sau: Phải lắp ít nhất một gương chiếu hậu ở bên trái của người lái đối với xe gắn máy hai bánh, xe gắn máy ba bánh; Phải lắp gương chiếu hậu ở bên trái và bên phải của người lái đối với: Xe mô tô hai bánh; Xe mô tô ba bánh được bố trí không đối xứng qua mặt phẳng trung tuyến dọc xe (xe có thùng bên); Xe mô tô ba bánh được bố trí đối xứng qua mặt phẳng trung tuyến dọc xe.
Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn xin lưu ý những điểm chú ý sau: Gương chiếu hậu sử dụng lắp trên xe là loại gương phải đáp ứng các yêu cầu được quy định trong Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 28:2010/BGTVT; Gương chiếu hậu phải được lắp đặt chắc chắn. Người lái có thể điều chỉnh dễ dàng tại vị trí lái và có thể nhận rõ hình ảnh ở phía sau với khoảng cách tối thiểu 50 m về phía bên phải và bên trái; Trong trường hợp gương tròn, đường kính của bề mặt phản xạ không được nhỏ hơn 94 mm và không được lớn hơn 150 mm; Trong trường hợp gương không tròn kích thước của bề mặt phản xạ phải đủ lớn để chứa được một hình tròn nội tiếp có đường kính 78 mm, nhưng phải nằm được trong một hình chữ nhật có kích thước 120 mm x 200 mm.
Tình huống thứ hai: Chuyển làn quên bật xi nhan tài xế có bị thu giữ xe không?
Các phóng viên thuộc Câu lạc bộ báo chí & pháp luật băn khoăn, không bật đèn tín hiệu khi chuyển làn trên đường, đặc biệt đường cao tốc liệu có bị xử phạt và thu giữ phương tiện không?
Căn cứ theo khoản 2, Điều 13, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ quy định về sử dụng làn đường như sau: Trên đường có nhiều làn đường cho xe đi cùng chiều được phân biệt bằng vạch kẻ phân làn đường, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ phải cho xe đi trong 1 làn đường và chỉ được chuyển làn đường ở những nơi cho phép; Mỗi lần chuyển làn đường chỉ được phép chuyển sang 1 làn đường liền kề; khi chuyển làn đường phải có tín hiệu báo trước; phải quan sát bảo đảm khoảng cách an toàn với xe phía trước, phía sau và 2 bên mới được chuyển.
Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn khuyến nghị thêm, rất nhiều người hiện tham gia giao thông hay mắc các lỗi khi chuyển làn trên đường bộ, đường cao tốc.
Trước hết, lỗi chuyển làn đường ở những đoạn không được phép. Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ quy định: “Đối với những đoạn đường có biển báo hiệu làn đường dành riêng cho từng loại xe được đặt phía trên làn xe, ở đầu đường theo chiều xe chạy thì các loại xe khác không được đi vào làn đường này (trừ các xe được quyền ưu tiên theo quy định)”. Vì vậy, nếu xe chuyển làn vào các đoạn đường có biển báo hiệu làn đường dành riêng cho loại xe khác thì được xem là hành vi vi phạm pháp luật.
Kế đến, tài xế không bật tín hiệu trước khi chuyển làn hoặc chuyển sang làn bên cạnh cắt ngang qua vạch sơn liền. Cuối cùng, tài xế không bảo đảm khoảng cách an toàn với xe phía trước, phía sau và hai bên trước khi chuyển làn.
Tại Khoản 2, Điều 11, Thông tư số 38/2024/TT-BGTVT quy định khoảng cách an toàn giữa 2 xe khi tham gia giao thông trên đường, với tốc độ lưu hành của xe là 60km/h, 60-80km/h, 80-100km/h, 100-120km/h thì khoảng cách an toàn tương ứng là 35m, 55m, 70m, 100m.
Trong điều kiện trời mưa, có sương mù, mặt đường trơn trượt, đường có địa hình quanh co, đèo dốc, tầm nhìn hạn chế, người lái xe phải điều chỉnh khoảng cách an toàn lớn hơn trị số ghi trên biển báo hoặc trị số trên. Do đó, nếu người điều khiển xe không để ý rất dễ mắc phải lỗi sai này.
Căn cứ Nghị định 168/2024/NĐ-CP, người vi phạm bị phạt tiền từ 4-6 triệu đồng khi thực hiện hành vi: “chuyển làn đường không đúng nơi cho phép hoặc không có tín hiệu báo trước hoặc chuyển làn đường không đúng quy định ‘mỗi lần chuyển làn đường chỉ được phép chuyển sang 1 làn đường liền kề’ khi chạy trên đường cao tốc.
Bên cạnh việc bị phạt tiền, người điều khiển xe còn bị trừ 2 điểm trên giấy phép lái xe. Do đó, việc không bật tín hiệu là hành vi vi phạm và sẽ bị xử lý theo quy định. Người có hành vi vi phạm sẽ bị phạt tiền và trừ điểm giấy phép lái xe, không bị thu giữ phương tiện tham gia giao thông.
Mặt khác, việc chuyển làn trên đường cao tốc là một trong những kỹ năng quan trọng mà bất kỳ tài xế nào cũng cần nắm vững. Để chuyển làn an toàn, tài xế cần quan sát kỹ trước khi thực hiện, thông qua gương chiếu hậu ở giữa và hai bên. Việc này giúp tài xế nắm được môi trường giao thông xung quanh, đảm bảo không có phương tiện nằm trong điểm mù, đồng thời cần chú ý khoảng cách an toàn với xe phía trước, tránh tình huống bất ngờ có thể xảy ra. Ngoài ra, tốc độ của xe cần duy trì trong ngưỡng cho phép. Cạnh đó, khi nhập làn từ đường dẫn vào cao tốc, tài xế phải tăng tốc đến mức tối thiểu theo quy định để có thể hòa vào dòng xe đang lưu thông một cách an toàn. Khi đã quan sát đầy đủ và xác định điều kiện thích hợp, tài xế cần bật xi nhan ít nhất 5 giây trước khi chuyển làn, để cảnh báo các phương tiện xung quanh.
Phó TTK TC DN&TTVN, TVVPL Đặng Ngọc Thạnh (Chủ nhiệm CLB Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật) Viện IRLIE
